Sol/Alevi bir parti mümkün mü?

Emre AKÖZ / SABAH

Haberlere bakılırsa, bazı entelektüeller, akademisyenler ve siyasetçiler bir sol parti kurmak için çalışıyor.

Yeni bir durum değil bu... Özellikle, sol maskeli CHP'ye karşı alternatif bir parti hep düşünülmüştür. ("Gerçek bir sol parti!")

Bunun için en uygun ortam, ancak 12 Eylül (1980) darbe döneminde yakalanmıştı.

Cuntacıların partileri lağvetmesinden en iyi yararlananlardan biri daha sonra Bülent Ecevit olmuştu.

1970'lerdeki CHP Başkanlığı döneminde Ecevit iki önemli saptama yaptı:

1) CHP, askeriye başta olmak üzere, laikçi seçkinlerin partisidir.

2) Din toplumun bir gerçeğidir. 'Dindar eşittir gerici' denklemi yanlıştır.

***

Ecevit buradan hareketle, CHP'den gelen ısrarlı çağrıları reddederek DSP'yi kurdu ve 1990'ların sonunda Başbakan bile oldu.

1980 sonrasında kurulan başka sol partiler de vardı. Örneğin Erdal İnönü'ün Sosyaldemokrat Halkçı Parti'si (SHP) koalisyon ortağı olarak hükümete girmişti.

Ancak makro yapılar neticede galebe çaldı. Diğerleri kapanır ya da küçülürken, CHP tekrar Türkiye'nin merkez sol kitle partisi olarak Meclis'teki yerini aldı.

***

Tarihin bir cilvesi olarak CHP'ye sol parti deniyor. Bunun nedeni CHP'nin siyaseten devletçi ve laikçi bir parti olması.

Bunun solla ne alakası var?

Bağlantı kabaca söyle kuruluyor: Sol bir parti; işçinin, yoksul köylünün, dar gelirlinin hakkını arayan, onların statüsünü yükseltecek bir kuruluş olarak ortaya çıkar.

Peki, bunu nasıl yapacaktır? Kapitalizme alternatif bir üretim tarzı yaratamayacağına göre, devleti kullanarak...

Öte yandan sol, genellikle dinle barışık değildir. Solun büyük düşünürleri, din adamlarını, kapitalizmin hizmetinde olmakla suçlamıştır.

İşte CHP'nin sol gibi görünmesinin nedeni bu iki nokta: 1) (Siyaseten) Devletçilik. 2) Laikçilik.

***

Yukarıda sözünü ettiğim solcu entelektüeller yeni bir sol parti için çalışırken en büyük destekçileri kim?

Haberlere göre Alevi kamuoyu önderlerinin bir kısmı, bu partinin kurucusu olacak ve hitap ettikleri kitlenin de desteklemesini isteyecek.

Şimdi gelelim cevabını bulmamız gereken temel sorulardan birine: Aleviler sol bir partinin kurucusu olabilir mi? Yani kamuoyundaki tabiriyle bir sol bir Alevi Partisi mümkün mü?

Alevilerin ana taleplerini biliyoruz: Din derslerinin zorunlu olmaktan çıkarılması... Cemevlerinin ibadethane olarak tanınması... Diyanetin kaldırılması ya da Alevilere de yer verilemesi...

Ben anlayamıyorum: Bu taleplerin solla ne alakası var? Cumhuriyetin demokratikleşmesi, gerçekten hukuk devleti olması ve insan haklarına saygı; o taleplerin yerine getirilmesi için yeter de artar bile.

***

Bir nokta daha: Sünnilik, Alevi inancının 'kurucu öteki'si durumunda... (Hani milliyetçilikteki 'kurucu düşman' gibi...)

Yani bir cin gelip Sünnileri buharlaştırsa, Alevi inancının bir ayağı eksik kalacak.

Buradan hareketle soralım: Sünniliği dışlayan bir partinin Türkiye'de güdük kaldığını biliyoruz. (Bunu bizzat Aleviler, 1960'lardaki Birlik Partisi deneyimiyle yaşadı.)

Şu da önemli: Böyle bir parti kurulursa, teşkilatın Alevi yöneticileri, Sünni partililere nasıl davranacak? (Tabii karşılıklı olarak...)

Bu konu daha çok su kaldırır. Düşünmeye devam edelim.

SABAH - 5 Aralık 2009