Sivas 93 rahatsız mı etti?

Beyoğlu'nun 'ucubesi' Muammer Karaca yıkılıyor

Beyoğlu'nun en eski tiyatro binalarından biri olan Muammer Karaca Tiyatrosu'nu Emek Sineması'nın akıbeti bekliyor. Bir süredir tiyatro oyunlarının dini toplantılardan ve AKP örgütlerinin faaliyetlerinden arta kalan zamanda sahnelenebildiği bina, şimdi de otel yapılmak üzere yıkılmak isteniyor.

AKP'li Beyoğlu Belediyesi'nin Emek Sineması'ndan sonra yeni hedefi, Beyoğlu'nun tarihi binalarından Muammer Karaca Tiyatrosu. 1955 yılında tiyatro sanatçısı Muammer Karaca tarafından kurulan, uzun yıllar Dostlar Tiyatrosu tarafından kullanılan ve pek çok oyuncunun yetiştiği bu bina, AKP'nin Beyoğlu'nda yok etmeyi tasarladığı kültür tesisleri listesine eklenmek üzere. Bu çerçevede tiyatro binasının önce otel yapılması gündeme getirildi, şimdi ise yıkılarak daha lüks bir otel yapılması yönünde adım atılıyor.

AKP’nin girişimine karşı harekete geçmeye hazırlanan tiyatrocular ise, yapılanların şaşırtıcı olmadığını, binanın bir süredir bilinçli olarak bakımsız bırakıldığını belirtiyorlar. Tiyatrocuların dikkat çektiği bir başka nokta ise binanın, bir süredir “çok amaçlı salon” adı altında dini toplantılara ve AKP örgütlerinin toplantılarına ev sahipliği yaptığı, binanın tiyatro ile özdeşleşen kimliğinin yokedilmeye çalışıldığı yönünde.

TURİZM ALANI OLARAK TAHSİS EDİLDİ

Muammer Karaca Tiyatrosu'nun yıkılması planları iki aşamalı olarak yürürlüğe kondu. İlk aşamada tiyatronun bulunduğu binanın imar planında değişiklik yapılarak turizm alanı olarak tahsis edilmesi karara bağlandı.

Tiyatro binası, Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde bulunuyor. İBB Emlak Müdürlüğü tarafından 3 Kasım 2010 tarihinde verilen dilekçede Beyoğlu 317 ada 18 parselde yer alan tiyatro binasının ticaret, hizmet ve turizm alanına alınması istendi.

Bir süre önce İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, tiyatro binasının bulunduğu arazi ile ilgili imar planı değişikliği teklifini görüştü. Değişiklik ile sosyal kültürel tesis alanında bulunan yerin turizm alanına alınması tasarlandı.

AKP'li Başkan: Tescilli yapı kullanılarak korunsun

Görüşmeler sırasında CHP'li meclis üyeleri, yapılmak istenen değişikliği eleştirince AKP’li İmar Komisyonu Başkanı Sefer Kocabaş eleştirilere şu yanıtı verdi:

“Bahse konu yer 632 metrekarelik bir alan. Üzerinde tescilli bir yapı var. Bu yapının ihyasına yönelik bir rapordur bu aynı zamanda. O tescilli eser dışında yapı yapılamaz notu var. İstanbul’da Turizm ve kültürü yan yana düşünüldüğünde bizim bu konulardaki hassasiyetimiz ortada. Yapı kullanılarak korunsun kanaatindeyiz.”

Daha sonra plan değişikliği kabul edildi. Bu değişikliğe göre bina turizm alanı olarak tahsis edildi. Turizm alanı dışında iskan edilmesi, binanın bağımsız bölüm olarak konut veya ticaret amacıyla kullanılması engellendi. Değişikliğe ayrıca “parselde tescilli eser dışında yapı yapılamaz” notu eklendi.

Arsa büyüklüğü 632 metrekare olan binanın Büyükşehir Belediyesi tarafından özel sektöre satılması gündeme geldi.

BEYOĞLU'NUN 'UCUBE'SİNE YIKIM

Ancak Büyükşehir Belediyesi'nin, Muammer Karaca tiyatrosuna ilişkin planlarının bununla sınırlı olmadığı kısa bir süre sonra ortaya çıktı.

İBB AKP Grup Başkan Vekili Ergün Turan, binanın eski olduğunu ve depreme dayanaklı olmadığını iddia ederek yıkılması gerektiğini savundu. Kararın önümüzdeki iki ay içinde kurul onayına sunulacağını kaydeden Turan, “Binanın güvenli olmadığına dair raporlar var. Mevcut bina yerine aynı ölçekte yeni bir bina yapılacak. Bina kapsamına turizm fonksiyonu da eklendi. Otel olabilir, kültür tesisi olabilir. Tiyatro yer alabilir ama olmayabilir de. Tiyatronun eklenip eklenmeyeceği sonraki karar. Ama Muammer Karaca ismi aynı yerde olmasa da yaşatılmak zorunda” diye konuştu.

CHP konuyu mahkemeye taşıyacağını açıkladı.

Sivas 93 rahatsız mı etti?

Yıkım kararı hayata geçecek olursa, Muammer Karaca Tiyatrosu’nun 20 yıldan uzun süredir kiracısı olan Dostlar Tiyatrosu da sahnesini kaybetmiş olacak.

Genco Erkal yönetimindeki tiyatronunun uzun süredir AKP’li Beyoğlu Belediyesi tarafından yıldırılmak istendiği, bina için istenen kiranın fahiş oranlarda artırıldığı belirtiliyor. Sivas Katliamı’nı anlatan “Sivas 93” adlı oyun nedeniyle bu tür baskıların yoğunlaştığı da öne sürülüyor. Oyunun sahneye konulmasından sonra, Dostlar Tiyatrosu'nun buradaki seanslarının da sınırlandırıldığı kaydediliyor.

AKP’li belediyenin tiyatro binasını kullanan ekiplere karşı yasakçı tavrı daha önce Muammer Karaca Tiyatrosu’nda yapılması planlanan “Laz Marks” gösteriminin engellenmesiyle de gündeme gelmişti. 2009 yılında gerçekleşen ve protestolara yol açan olayda, Yılmaz Okumuş'un kaleme aldığı, Marks'ın kapitalist değer yasaları ile güncel siyaseti Karadeniz ağzıyla ve halk deyimleriyle aktaran "Laz Marks"ın bu salondaki gösterimleri iptal edilmişti.

Bina AKP örgütlerine ve Kutlu Doğum Haftası'na açıldı

Belediye, pek çok özel tiyatronun oyun sergilediği, atölyeler düzenlediği salonun kullanıcıları arasında AKP kadın ve gençlik kollarını da sokmuş, bu da tiyatrocular tarafından tepkiyle karşılanmıştı.

AKP örgütlerinin toplantıları nedeniyle önceden yapılan programların iptal edilmek zorunda kalındığı, tiyatro seanslarının hızla azaldığı belirtiliyor.

Binanın AKP örgütlerinin toplantıları dışında da çok sayıda dini toplantıya açıldığı, özellikle Kutlu Doğum Haftası boyunca bu tür toplantılar için yoğun olarak kullanıldığı kaydediliyor.

Tiyatro dünyasından tepki

Muammer Karaca Tiyatrosu'nun yıkılması girişimi, burada uzun yıllardır oyun sahneleyen Dostlar Tiyatrosu’nun salonsuz kalacak olması nedeniyle de tepki çekiyor. Dostlar Tiyatrosu’nu yöneten Genco Erkal geçen yıldan beri seans sayılarının sürekli olarak azaltıldığını, daha önce her cuma, cumartesi ve pazar oyun sahneleyen Dostlar Tiyatrosu’na ayda sadece iki kez binayı kullanma hakkı verildiğini belirtti. Yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle Kültür Bakanlığı ve Beyoğlu Belediyesi ile görüştüklerini söyleyen Erkal, sorunların nedeni olarak Atatürk Kültür Merkezi’nin kapatılmasından sonra oradaki kimi etkinliklerin bu binaya alınmasının gösterildiğini, ancak daha sonra yıkım tartışmasının gündeme geldiğini söyledi.

Muammer Karaca’nın emeğiyle yaptığı tiyatroyu 1970'li yıllarda borçlarından dolayı belediyeye devrettiğini ve belediyenin burayı yemekhaneye dönüştürdüğünü anlatan Erkal, 1979 yılında tiyatronun en ünlü simalarının da katıldığı büyük bir eylem yaparak binayı tekrar tiyatroya kazandırdıklarını hatırlaratarak, “Yeniden böyle bir eylem yapılmasının zamanı geldi. Hem belediyenin burayı kullanma biçimine karşı, hem de binanın otel yapılmasına dönük girişimlere karşı” dedi.

Konuyu dün köşesinde gündeme getiren soL yazarı tiyatro, sanatçısı Orhan Aydın ise, Beyoğlu'nda depreme dayanıksız pek çok yapı varken Muammer Karaca Tiyatrosu'nun yıkılmak istenmesini cinayet olarak nitelendirdi.

Depreme dayanıksız denerek binanın yıkılmasının, Kars’taki İnsanlık Anıtı için, ‘bu ucubenin yıkılması caizdir’ diyen akılla aynı olduğunu belirten Aydın şöyle yazdı:

“Beyoğlu’nda ya da tüm İstanbul’da ‘depreme dayanıklı’ raporu olan kaç bina gösterebilirler?

Muammer Karaca Tiyatrosu’nun bir an önce onarılıp, depreme dayanıklı bir konuma getirilmesi, Beyoğlu ve Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğunda değil midir?”

Tiyatro Sabancısı Nedim Saban da binanın çok uzun süredir yenilenmediğine dikkat çekti. Saban tiyatro binasına ilişkin projelerle ilgili olarak “Ne ilk ne son. Çok acı bir durum” ifadelerini kullandı.

Tiyatro Oyuncuları Meslek Birliği İstanbul Temsilcisi Orhan Kurtuldu, iktidarın kültür-sanat yaklaşımının ortada olduğunu, tiyatro binalarının tek tek kapatıldığını söyledi. Kendilerine Türkiye’nin çeşitli yerlerinde kültür merkezleri açıldığının söylendiğini, ancak bunların “çok amaçlı” salonlar olarak tasarlandığını belirten Kurtuldu, haftanın birkaç günü dini toplantıların da yapılabildiği bu salonların "tiyatro salonu" kimliği taşımadığına, teknik donanım açısından da tiyatro sahnelemeye uygun olmadığına dikkat çekti. AKP iktidarının her şeye saldırmaya başladığını söyleyen Kurtuldu, Kars’taki İnsanlık Anıtı’nın yıkılmak istendiğini hatırlatarak iktidarın “yıkıcı bir iktidar” haline geldiğini kaydetti.

1971 yılında Muammer Karaca Tiyatrosu’nda profesyonel olduğunu belirten Ferhan Şensoy ise, “Orası bir tarihtir. Müze gibi korunması lazım. Burası Ses Tiyatrosu’ndan sonra Beyoğlu’ndaki en eski tiyatro binasıdır. Biz Ses Tiyatrosu’nun bekçiliğini yapıyoruz” diyerek kararı çok üzücü bulduğunu belirtti. Şensoy ayrıca Muammer Karaca’nın önemli bir tiyatrocu olduğunu ve muhalif tiyatro yaptığını belirterek yapılanların Muammer Karaca’nın anısına yakışmadığını söyledi.

Muammer Karaca kimdir?

Tiyatronun önemli isimlerinden Muammer Karaca sahne hayatına 1923 yılında Sahir Opereti'nde oynayarak başladı.

1945 yılında Ses Opereti'nde çalıştıktan sonra Karaca Opereti'ni kurdu. 1955 yılında Karaca Tiyatrosu'nu kurdu. Karaca Tiyatrosu yıllarca Cibali Karakolu adlı oyunla anıldı. Oyun 3 bin kezden fazla sahnelendi ve Türkiye tiyatro tarihinde önemli bir yer edindi.

Karaca, pek çok sinema filminde de rol aldı.

Ondan miras kalan Karaca Tiyatrosu, pek çok tiyatro grubuna hizmet verdi.

(soL-Haber Merkezi) - 19.01.2011