Jandarmaya ülke genelinde iletişim izleme yetkisi veren mahkeme kararı Yargıtay 9. Ceza Mahkemesi’nce bozuldu. Yargıtay kararında tek bir mahkeme kararıyla ülke genelinde izleme ve dinleme yapılamayacağı vurgulandı.
YARGITAY 9. Ceza Dairesi, Adalet Bakanlığı’nın "yazılı emir"le yaptığı başvurusu üzerine jandarmaya ülke genelinde iletişimi izleme yetkisi tanıyan mahkeme kararını oybirliğiyle bozdu. 9.Ceza Dairesi’nin, Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararını bozma kararında "Mahkemelerin ancak kendi yargı bölgeleriyle sınırlı karar verebileceğine" ve "tek bir mahkemenin kararıyla ülke genelinde izleme veya dinleme yapılamayacağı"na dikkat çekildi. Kararda, "Hangi amaçla olursa olsun hiçbir kuruma sınırsız izleme ve dinleme yetkisi tanınamaz" vurgusu yapıldı.
Her bölge için ayrı karar
Yargıtay’ın kararı ışığında, örneğin Şırnak veya Diyarbakır’daki iletişimin izlenmesi için Ankara’daki mahkemeden karar alınamayacak. İzleme talebinde bulunan güvenlik birimleri Diyarbakır’daki ilgili mahkemeye başvurarak, o mahkemenin yargı bölgesiyle sınırlı olmak kaydıyla genel izleme yetkisi alabilecekler. Jandarmanın yeniden iletişim izlemesi yapabilmesi için her bölgede ilgili mahkemelere ayrı ayrı başvurarak yetki talep etmesi gerekecek.
Polis yetkisi daraltılabilir
Karardaki, "Hangi amaçla olursa olsun hiçbir kuruma sınırsız izleme ve dinleme yetkisi tanınamaz" vurgusu, Emniyet’e tanınan ülke genelini izleme yetkisinin de iptal edilebileceği mesajını verdi. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın (TİB) jandarma gibi Emniyet’in iletişimi sınırsız izleme yetkisine öncelikle Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde itiraz etmesi halinde mahkeme kararı kaldırabilecek. Mahkemenin sınırsız yetkiyi kaldırmaması halinde bu kez Adalet Bakanlığı yazılı emir yoluyla kararı Yargıtay’a taşıyabilecek.
TİB’in itiraz etmemesi ya da bakanlığın yazılı emir yoluna gitmemesi durumunda Emniyet’e tanınan sınırsız yetki, üç aylık sürenin bitiminde yeniden yargının gündemine gelecek. Mahkemenin yeni kararını verirken de Yargıtay kararını dikkate alması gerekecek.
Örgütlü suçlar için de geçerli
Ülke genelinde sınırsız izleme ve dinlemeyi veto eden Yargıtay kararında, her mahkemenin kendi yargı çevresiyle sınırlı izin verebileceği belirtilirken, bu iznin terör, çete, uyuşturucu ve kara para gibi örgütlü suçlar için geçerli olacağı da ifade edildi. Kararda, Anayasa’nın ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin "haberleşme hürriyeti" ve "Özel hayatın gizliliği"ni güvenceye alan maddelerine vurgu yapıldı.
Oya ARMUTÇU ANKARA
HÜRRİYET - 5 Haziran 2008