“Bir ibadet yerinin meşruluğunu belirlemek konusunda devletin takdir yetkisi yoktur.”
“Aleviliğin gereğinin yerine getirileceği yerler açmak amacıyla dernek kurulmasına engel olunamaz.”
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, tüzüğünde “Alevilerin ibadet yeri olan cemevlerini yapar, yaptırır” ifadesi bulunan Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği’ne açılan kapatma davasıyla ilgili derneği haklı bulan kararının gerekçesinde bu ifadelere yer veriyor.
bianet’e konuşan Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı avukat Fevzi Gümüş, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun gerekçeli kararıyla birlikte, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) cemevleriyle ilgili derhal yasal düzenleme yapması gerektiğini ve retçi politikalardan vazgeçmesi gerektiğini söyledi.
Yargı süreci
Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı Gümüş, Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği’yle ilgili bugüne kadarki süreci şöyle özetliyor:
* Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği adıyla kurulan dernek, tüzüğüne “Alevilerin ibadet yeri olan cemevlerini yapar, yaptırır” şeklinde bir hüküm koydu ve tüzüğünü Ankara Valiliği'ne teslim etti.
* Prosedür gereği dernekler kuruluş bildirgelerini valiliklere verdiğinde yasal olarak kurulmuş ve tüzel kişilik kazanmış oluyorlar. Fakat Ankara Valiliği 2010’da tüzük hükmünde yer alan bu ifadeden kaynaklı olarak derneğin kuruluş işlemlerini yapmadı ve İçişleri Bakanlığı'na yazılı olarak başvurarak bu derneğin kurulup kurulamayacağını, tüzüğünün onaylanıp onaylanmayacağını sordu.
Diyanet’e danışılıyor
* İçişleri Bakanlığı da Diyanet İşleri Başkanlığına bir görüş sordu. Diyanet İşleri Başkanlığı adeta bir fetva niteliğinde görüş verdi.
* Diyanet, cemevlerinin ibadethane sayılamayacağından kaynaklı olarak bunu yapmak için kurulan bir derneğin de kurulamayacağını bildirdi.
Ve dava…
* Bunun üstüne İçişleri Bakanlığı bu görüşü Ankara Valiliği'ne iletince Valilik, 2011’de 16. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne bu derneğin kapatılması için dava açtı.
* Uzun yargılamaların sonucunda Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi Valiliğin açmış olduğu bu davayı reddetti.
* Ankara Valiliği kararı temyiz etti. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi kararı bozdu.
* Sonra yerel mahkeme tekrar önüne gelen dosyada direnme kararı verdi. Direnme kararı verilince bir üst makam olarak dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na gidiyor.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bu sürecin sonunda hükmünü vermiş oldu.
“İktidar düzenleme yapmalı”
Gümüş, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun Alevilerin cemevlerini ibadethane olarak gördüğünü ve ibadetlerini buralarda yaptıklarına dikkat çektiğini belirterek çok doğru bir karar verdiği görüşünde.
Ayrıca cemevi yapmak için dernek kurulmasının da mevzuatta yasaklanmadığının bu kararla kanıtlandığını dile getiren Gümüş, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Yargıtay, devletin Alevilerin kararlarına saygılı olması gerektiğini ve yasaklayıcı bir tutum içine girmemesi gerektiğinin altını çizdi.
“Yargı şu anda bu kararıyla Türkiye'deki yasal mevzuatın önüne geçmiş oldu. Hatta siyasi iktidarı bu konuda bir tasarruf yapmaya, yasal düzenleme yapmaya çağırdı.”
Diyanet vesayeti
Yargı sürecinde İçişleri Bakanlığı’nın Diyanet İşleri Başkanlığı’na görüş sorması ve bu çerçevede Ankara Valiliği’nin Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği’ne kapatma davası açmasını da değerlendiren Fevzi Gümüş şunları söyledi:
“İçişleri Bakanlığı'nın Diyanet İşleri Başkanlığı'na görüş sorması işin doğrusu Türkiye'deki devlet yapılanması ve siyaset kurumu üstüne Diyanet vesayetini koymaktır. AKP her başı sıkıştığında bunu yapıyor. Güya vesayet rejimini sona erdiriyorum derken yeni bir vesayet makamı oluşturuyor.” (EKN)