Danıştay’ın, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (din) dersinin uygulanmasını içeriğinden dolayı hukuka aykırı bulması karşısında Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik “Danıştay eski müfredata göre karar aldı. İçerik değiştiğine göre, karar uygulanamaz. Bu herhangi bir şeyi değiştirmeyecektir” açıklamasında bulundu.
Danıştay kararını ve Bakanın açıklamasını en iyi yorumlayanlardan biri İsmet Berkan oldu (Radikal 6 Mart). Ancak Berkan, din dersinin içeriği hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmadığı için bakanın “iddiasının geçerliğinden şüpheli” olduğunu belirtti.
Aynı gün aynı gazetede yazan Namık Kemal Zeybek ise konuya Berkan’dan farklı yaklaştığını gösterdiği yazısında incelediği(!) ders kitabını dayanak göstererek “11. ders yılı ‘Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi’ kitabını inceledim ve buna dayanarak söylüyorum: Evet, Sayın Bakan doğru söylüyor. Bu kitapta İslam dini mezhepler üstü ortak yönleriyle anlatılmış ve mezheplerle ilgili de bilgiler verilmiştir” diyerek Danıştay kararının bu kitaplar incelenmeden verildiği görüşünde olduğunu yazdı.
Taha Akyol, AKP Genel Başkan Yardımcısı D.M.M.Fırat’ın Danıştay kararına gösterdiği saldırgan tepkinin ardından “Sünni ve Alevi tasavvufunu çok iyi bilen Namık Kemal Zeybek, Din Kültürü ve Ahlak Dersi kitaplanna Alevi İslam hakkında gerekli bilgilerin konulduğunu yazıyor ve bunun için Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'i kutluyor. Aleviliğin müfredata konulmasını ben de kutluyorum. Danıştay kararı ise, Aleviliğe yer vermeyen eski müfredata göredir” yorumunda bulunarak kendi cemaatine (sağ liberallere) özgürlük sınırlarının AKP’nin belirlediği sınırları aşamayacağı mesajını iletti.
İsmet Berkan, din ve ibadet eğitimi içeren dersin kabul edilemeyeceği, Namık Kemal Zeybek ise mezheplere eşit mesafede yer veren din eğitiminin sorun olmayacağı görüşünde.
Eğer üçüncü bir yol çıkmazsa tartışma, önümüzdeki günlerde bu iki yaklaşım etrafında devam edecek gibi gözüküyor. Kuşkusuz, tartışmanın özgürlükçü cephesi “Bu samimiyet testi, özgürlüklerin tek kriteri olarak türbanı öne çıkaranları da kapsamakta” diyen Mehmet Altan ve bilgisi ile tartışmaya derinlik katan BirGün’den Necdet Saraç’la oldukça avantajlı durumda.
Ben bu yazımda İsmet Berkan’ın “şüphe”sini gidermeye, başarabilirsem Namık Kemal Zeybek’i şüphelendirmeye çalışacağım.
Uygulanmakta Olan Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Programının İçeriği.
Ders programları (müfredat), ilgili olduğu dersin genel amaçlarının yanı sıra, her konu başlığının altında o derste öğrenciye kazandırılacak davranışları ayrıntılı olarak açıklar; uygulayıcılara rehberlik olması açısından ders sırasında uygulanacak etkinlikler önerir. Programların diğer önemli bir özelliği de öğrenciye kazandırılacak davranışların karşılığı olarak kullanılan, kazanımların içeriğini belirleyen kavramlara yer verilmesidir. Bir programın mantığını anlamak için her biri bir kazanımda geçen kavramlara bakmak gerekir.
Bu kısa açıklamayı yapmamın nedeni bakanın, “içeriği değişti” dediği kendi döneminde hazırlanan programla ilgili vereceğim bilgilerin yorumlanmasını kolaylaştırmak içindir.
Aşağıdaki bilgiler, 2007-2008 öğretim yılından itibaren uygulanmak üzere MEB tarafından kabul edilen, bakanın din eğitimini değil, din kültürü eğitimini içerdiğini söylediği yeni “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı”ndan alınmıştır. Öğrenme alanı olarak adlandırılan ünite başlıkları, alt konu başlıkları ve kavramlarına bakarak mevcut programın din kültürünü mü yoksa İslam dininin ibadet eğitimini mi içerdiğine siz karar verin.
Öğrenme Alanları (Üniteleri) ve Konu Başlıkları
İlköğretim
İlköğretim 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıfların tümünde geçerli olan ortak öğrenme alanları ve konu başlıkları şöyle:
Öğrenme Alanı 1: İnanç
Din ve Ahlak Hakkında Neler Biliyoruz?
Allah İnancı,
Peygamberlere ve İlahî Kitaplara İnanç,
Melek ve Ahiret İnancı,
Kaza ve Kader
Öğrenme Alanı 2: İbadet
Temiz Olalım,
İbadet Konusunda Bilgilenelim,
Namaz İbadeti,
Ramazan Ayı ve Oruç İbadeti,
Zekât,
Hac ve Kurban İbadeti
Öğrenme Alanı 3: Hz. Muhammet
Hz. Muhammed’i Tanıyalım,
Hz. Muhammed ve Aile Hayatı,
Son Peygamber Hz. Muhammed,
Bir İnsan ve Peygamber Olarak Hz. Muhammed,
Hz. Muhammed’in Hayatından Örnek Davranışlar
Öğrenme Alanı 4: Kur’an ve Yorumu
Kur’an-ı Kerim’i Tanıyalım,
Kur’an’da Kıssalar,
Kur’an-ı Kerim’in Temel Eğitici Nitelikleri,
Kur’an’da Akıl ve Bilgi,
İslam Düşüncesinde Yorumlar
Öğrenme Alanı 5: Ahlak
Sevgi,
Dostluk ve Kardeşlik,
Sevinç ve Üzüntülerimizi Paylaşalım,
İslam’ın Sakınılmasını İstediği
Davranışlar,
İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar,
Din ve Güzel Ahlak
Öğrenme Alanı 6: Din ve Kültür
Aile ve Din,
Vatanımızı ve Milletimizi Seviyoruz,
İslamiyet ve Türkler,
Kültürümüz ve Din,
Dİnler ve Evrensel Öğütleri
Programın ikinci sırasında yer alan İbadet, dersin en ağırlıklı öğrenme alanıdır. Ders kitabındaki sayfa sayısı, kazanım ve kavram sayısı ile toplam ders saati içindeki ortalama oranı yüzde 22 olan İbadet diğerlerine göre ayrıcalıklı bir üstünlüğe sahip.
Şimdi de kazanımlarda geçen ve ders kitabı ile ders işlerken öğretmenlerin öğrenciye kavratmak zorunda olduğu kavramların sınıflara göre dağılımına bakalım.
Ders Kavramlarının Sınıflara Göre Dağılımı
4. Sınıf: Ahlak, Aile, Allah, Ayet, Barış, Bismillahirrahmanirrahim, Cami, Cüz, Çevre, Dinî davranış, Din, Dua, Emin, Fatiha, Günah, Güven, Haram, Helal, İlahî kitap, İyilik, Kelam, Kelimeişehadet, Kelimeitevhit, Kevser, Minare, Mushaf, Nimet, Öğüt, Selam, Sembol, Sevap, Sevgi, Sure, Şükür, Temizlik, Tesbih, Yaratmak, Yardım
5. Sınıf: Akıl, Allah, Amel-i Salih, Barış, Basar, Bilge, Tevhit, Cami, Cuma, Dinî Davranış, Değer, Dinî, Dua, Düzen, Erdem, Evren, Farz Gazi, Güven, İbadet İffet, İhlas, İnanç, İrade, İstiklal, İstişare, Kandil gecesi, Kıssa, Kudret, Manevi, Mescit, Millet, Millî, Müslüman, Müstehap, Öksüz, Rahmet, Ramazan, Sabır, Salavat Semi’ Sünnet, Şart, Şehit, Tahiyyat, Tekvin, Vacip, Varlık, Vatan, Yadetmek, Yaratan, Yardım, Yoksul, Ziyaret,
6. Sınıf: Asr, Bayram, Çağrıo Ehl-i beyt, Emanet, Fetanet, Gıybet, Hicret, Hile, Hutbe, İftar, İftira, İlahî kitap, İmsak, İncil, İsmet, Kibir, Kötü zan, Kur’an, Medeniyet, Mesaj, Nasr, Nebi, Oruç, Peygamber, Ramazan, Resul, Sahur, Sıdk, Tevrat, Vahiy, Yaratan, Zebur
7. Sınıf: Abdest, Ahiret, Âlemo Amel-i Salih, Bağnazlık, Batıl İnanç, Bayram, Cuma,Çağrı, Dinî motif, Dinî sorumluluk, Emin, Ezan, Fal, Gusül, Güzel Ahlak, Hurafe, İyilik, Kamet, Kıyamet, Kul Hakkı, Kunut, Kültür, Laiklik, Melek, Mizan, Musiki, Namaz, Nas, Öğüt, Örf ve Âdet, Ruh,Sembol, Sihir, Sırat, Şart, Şeytan, Taassup, Teravih, Teyemmüm, Vicdan
8. Sınıf: Ahlaki davranış, Âlem, Budizm, Din, Din anlayışı, Dindar, Ecel, Emanet, Evren, Fıkıh, Güzel ahlak, Hac, Hadis, Hristiyanlık, Hinduizm, İnanç, İrade, İslam, İslam düşüncesi, İstişare, Kader, Kaza, Kurban, Kültür, Ömür, Rızık, Sadaka, Savurganlık, Sünnet, Tasavvuf, Tevekkül, Umre, Yahudilik, Zekât
Görüldüğü gibi kavramlar tamamen sadece İslam dininin inanç ve ibadet esaslarıyla ilgili. Din dersi programının öğrenciye kazandırılması gereken davranışları ile davranışı kazandırmak için yapılacak etkinlikleri de öğrenme alanlarının ruhuna uygun olarak tasarlanmıştır. Her sınıfın 45 kazanımdan oluşan kazanım tablosundan iki örnekle dersin din kültürü ile ilgisinin olmadığını görelim.
İki Kazanım (amaç) İki Etkinlik
Kazanım: Kuran’ın yol göstericiliğinin ne anlama geldiğini ayetlerle fark eder.
Kazanıma ait etkinlik: Öğretmen tarafından Bakara suresinin 261. ayetiyle İbrahim suresinin 24, 25 ve 26. ayetleri tahtaya yansıtılır ve öğrencilerle bu ayet meallerinden hareketle Kur’an’ın açıklayıcılığı ve yol göstericiliğindeki üslup üzerinde konuşulur (2 ve 3. kazanımlar)
Kazanım: Namazın kılınışını gösterir.
Kazanıma ait etkinlik: Namazın hazırlık şartlarını, kılınış şartlarını ve kılınışını gösteren bir powerpoint sunusu yapılır. Öğrencilerden bu sunuyu dikkate alarak namaza hazırlıktan kılınışına kadar olan süreci şematik olarak göstermeleri istenir
Ortaöğretim
Yerimizin sınırlarını zorlamamak için sadece 9. sınıf öğrenme alanlarını belirtmekle yetinelim. Çünkü ortaöğretim için belirlenen öğrenme alanları de ilköğretimde olduğu gibi ortak. Yani her sınıfın öğrenme alanı aynı.
9. Sınıf Öğrenme Alanları
1. İnanç, 2. İbadet, 3. Hz. Muhammed, 4. Vahiy ve Akıl, 5. Ahlâk ve Değerler, 6. Din ve Laiklik, 7. Din, Ortaöğretim din dersi programlarının içeriği hakkında bir çıkarımda bulunabilmek için programların sarmal (dersler ve sınıflar arası ilişkilendirme) özelliklerinden dolayı ortaöğretime geçişte öğrenme alanları ve içeriğin değişmediğini 9, 10, 11, 12. sınıflarda yukarıdaki konuların ayrıntısına girildiğini bilmek gerekiyor.
Eskİ Yeni Karşılaştırması
Şimdi de bir karşılaştırma yapabilmeniz için Danıştay kararına esas teşkil ettiği söylenen 2000-2006 yılları arasında uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programının ünite başlıklarına bakalım. Çünkü bakan ve muhtemelen tartışmanın otoriter tarafı bunu kanıt olarak kullanmaya devam edecekler.
İlköğretim 4. Sınıf Ünite Başlıkları
Ünite 1. Din ve Ahlak Hakkında Neler Biliyorum?
Ünite 2. Temiz Olmalıyım
Ünite 3. Ben ve Din
Ünite 4. Ailem ve Din
Ünite 5. Yaratanı ve Yarattıklarını Sevelim
Ünite 6. Sevinç ve Üzüntülerimizi Paylaşalım
Ünite 7. Hz. Muhammed’i Tanıyalım.
Bendeki bilgiler yukarıdaki ünitelere göre hazırlanan ders kitaplarını inceleyen komisyonlarda din dersi öğretmenlerinin yanı sıra sosyolog da görevlendirildiğini kanıtlıyor. Kamuoyu bilmese de aslında DSP döneminde din dersi programlarının bu günkü içeriğinden arındırılması girişiminde bulunulmuş.
NOT: Namık Kemal Zeybek 11. sınıf kitabında Hz. Ali ve ehlibeytten söz edilmiş olduğunu belirtiyor. Taha Akyol ise bunu Aleviliğe yer verilmiş olarak yorumlamış. Oysa ilk ve ortaöğretime ait 9 programın hiçbirinde Aleviliğe bir sözcük olarak dâhi yer verilmemiştir. Programda olmayan konuya ders kitabında yer verilmesi olanaksızdır. N.K.Zeybek zorlama yorumda bulunmuş.
* * *
LAFMACUN
Benim dört çocuğum var. Keşke fazla olsaydı. (Kim engellediyse Ü.Ö.) Hepsi de rızkıyla geldi.
R. Tayyip Erdoğan Başbakan (07.02.2008 Afyon Konuşması)
Ünal Özmen
<!--
var prefix = 'ma' + 'il' + 'to';
var path = 'hr' + 'ef' + '=';
var addy77813 = 'unalozmen' + '@';
addy77813 = addy77813 + 'birgun' + '.' + 'net';
var addy_text77813 = 'unalozmen' + '@' + 'birgun' + '.' + 'net';
( '' );
77813 );
( '' );
//-->n
<!--
( '' );
//-->
<!--
( '' );
//-->
BİRGÜN - 12 Mart 2008