DERSİM’de yapılan Seyrantepe ve Uzun Çayır barajlarının suları altında kalan kutsal mekanları konu alan “Gole Çhetu- Hızır Mekanı” belgeseli önceki gün basına gösterildi. Metin-Kemal Kahraman’ın ve Şerif Karataş’ın hazırladığı belgeselin Karşı Sanat’ta yapılan gösterimine ilgi büyüktü. “Gole Çhetu- Hızır Mekanı” belgeseli önümüzdeki günlerde Hayat Televizyonu’nda gösterilecek.
Hazırlanması yaklaşık 9 ay süren belgesel Dersim köylerinde yapılan röportajlardan oluşuyor. Sözlü kültür çalışması olarak da adlandırılabilecek çalışma için 70 saate yakın bir kayıt yapılmış. Çekimlere Dersim’de bulunan gazeteciler de katkı sunmuş.
BİR KÜLTÜR COĞRAFYADAN SİLİNİYOR
Belgeseli hazırlayanlardan Şerif Karataş, belgeselde, bir kültürün barajlarla yok edildiğini göstermek, Özellikle AKP’nin “açılımlı” politikalarını sürekli dillendirdiği bir dönemde, Dersim’de baraj suları tutulduğunu ve yeni barajların yapımı için çalışmaların sürdüğüne işaret ediyor. “Öncesi bir yana, Osmanlı’dan beri süregelen, sonra ‘38 olarak bilinen katliam, ardından ‘90’lı yıllarda yaşanan köy boşaltmaları ve hemen arkasından gelen barajlar... Bir bütün olarak düşündüğümüzde, bugün yapılmak istenen barajlarla aslında bir kültürün coğrafya üzerinden tamamen silinmek istendiğini görüyoruz” diyor Karataş. Devletin Türk-İslam sentezli tekçi anlayışının bir kez daha karşımıza çıktığını vurgulayan Karataş, “Daha önceki hükümetler gibi AKP hükümeti döneminde de Alevilerin inanç yerlerini ibadet yeri olarak görmediğini bir kez daha gördük. Hızır’ın Mekanı’nın ibadet alanı olduğu yönünde yapılan hukuki başvuruda, buranın inanç yeri olmadığı yönünde devletin savcıları ve hakimleri karar verebiliyor. ” Diyor.
Belgesellerini herkesle paylaşmaya hazır olduklarını belirten Şerif Karataş “Belgesel bir kültür ve inancın yok olmaması için bir duyarlılık yaratma adına yapıldı çünkü Dersim Alevi inancı Türkiye’deki halklar tarafından yeterince bilinmiyor. ” diye konuştu.
Belgeselin ikinci gösterimi Şermola Performans’ta 18 Temmuz Pazar günü saat:18.00’de gerçekleştirilecek. Gole Çhetu 27 Temmuz’da Dersim’de Grand Şaroğlu Otel ile 28 Temmuz’da Yer Altı Çarşısı üzerinde de gösterilecek.
ONLARCA KUTSAL MEKAN SU ALTINDA KALACAK
Munzur Irmağı ile Pülümür Çayı’nın birleştiği noktada yer alan Gole Çhetu Ziyareti, geçtiğimiz yıl kasım ayında yapımı tamamlanan Uzun Çayır Baraj suları altında kaldı. Türkçe’de ırmakların çatıştığı gölet anlamına gelen Gole Çhetu, kadim zamanlardan bu yana Hızır’ın mekanı olarak kabul ediliyor ve Dersim inancında özellikle halk arasında Hawtemale Pil, Kara Çarşamba, Newroz ve Mart Dokuz’u olarakta adlandırılan 21 Mart kutlamalarının merkeziydi. Dersim Alevi inancında Hızır, ta yaradılışta Tanrı’nın büyük meziyetler bahşettiği tek ölümsüz peygamberdir ve sonra gelen 124 bin Peygamberin rehberidir. 21 Mart sabahı Dersim halkı ırmakların kıyısında Hızır’ın nişangahlarında ibadetlerini yapar.
Bugün önü tutulan Uzun Çayır (Merkez), Seyrantepe (Mazgirt) barajlarının yanı sıra halen yapımı devam eden veya yapılması planlanan altı baraj Munzur ve Pülümür Vadileri boyunca bulunan onlarca kutsal mekanı sular altında bırakacak.
(İstanbul/EVRENSEL) - 17.07.2010