Temmuz’un ikinci haftasını boşaltın. 10-14 Temmuz tarihlerinde Samandağ’a, ‘Evvel Temmuz Festivali’ne davetlisiniz!
Bu yıl herkesi Samandağ “9. Evvel Temmuz Kültür Sanat Festivali”ne bekliyoruz. Her yıl Temmuz ayının ikinci haftasında, 14 Temmuz’u da içine alacak şekilde beş günlük festivalimiz var. 14 Temmuz Rumi takvimde Temmuz ayının birinci günüdür. Zaten Arapça’da “evvel” başlangıç, ilk anlamında kullanılır. Gelenek, töre ve bayramlarımızı çoğunlukla doğu takvimi olarak bilinen Rumi takvime göre kutlarız. Evvel Temmuz bayramımızın inancımızdaki adı “iyd el-Havariyün” bayramıdır.
Festivalimiz dokuz yaşında olmasına rağmen Evvel Temmuz bayramımızın geçmişi 5000 yıllıktır. Sümerlerin Dumuzi’sinin Samilerdeki adı Temmuz’dur. Suriye ve Anadolu’da Attis’e ve Adonis’e, Yunanlılarda Uranüs, Avrupa’da Ostar’a dönüşen, bitkilerin ölen ve yeniden dirilen tanrılarıdır. Hasat, bolluk, bereket bayramı. Hıristiyanlık sonrası Ester’e (Paskalya) dönüşür. Bu tanrının karısı da var. Sümerlerde İnanna, Samilerde İştar, Mısır’da İsis, Hitit’te Hepat, Yunan’da Artemis, Demeter ya da Afrodit, Roma’da Venüs, Anadolu’da Kibele, Kürtlerde Star adını taşıyarak, yüzyıllar boyu çeşitli toplumların efsanesinde yaşadı. Bu öykülerde Habil ile Kabil’i, Leyla ile Mecnun’u da görebilirsiniz. Musevilerde Astarte, Hıristiyanlarda İsa’nın yeniden dirilişi, Kuran’da birçok ayette izleri olduğu iddia edilen öykü, Samandağ’da Evvel Temmuz bayramı olarak yeryüzüne çıkıyor.
Bayramımızın yoğun kutlanma yeri Samandağ sahili, Hz. Hıdır makamı ve diğer ziyaretlerimizdir. Yeni elbise almanın ve deniz sahiline gitmenin önemli olduğu ve nadir yaşandığı çocukluğumuzda, en yeni elbiselerimizle yılda bir defa Evvel Temmuz bayramında deniz sahiline gitmeyi dört gözle beklerdik. “İyi sıhhatte olsunlar” 1980’lerde bayramlardan, inançlardan hatta neşe ve mutluluklardan korku duyanlar oldu. Evvel Temmuz bayramını kutlamak yasaktır fermanı yayınlandı. Hz. Hıdır makamına ve deniz sahiline giden yollar geçişlere yasaklandı. Ama, halk inancından, bayramından ve geleneğinden vazgeçmedi. “Ferman padişahın, deniz sahili bizimdir” diyerek bayramını kutlamak için Hz. Hıdır ziyaretine ve deniz sahiline yine ulaştı. 2000 yılından itibaren halkımızın geleneksel bayram kutlama biçimine bir zenginlik, bir organizasyon katabilir miyiz, sorusuyla yola çıkarak çeşitli etkinlikler yapmaya başladık. Bir günlük olarak başlayan etkinlikler, yıldan yıla artarak ve olgunlaşarak, bu yıl beş günlük festival haline geldi. İlk yıllarda “eski köye yeni adet getirmenin” sonucu olarak büyük köstek de gördük, destek de. Sümerlerden bu yana bütün uygarlıkların içinden geçen, onların izlerini, emeğini taşıyan, tarihi eser niteliğindeki arkeolojik damarı işlememek, ülkemize ve bütün dünyaya tanıtmamak olmazdı. Geçmişin bize armağanını, gücümüz ve ufkumuz yettiğince üstüne artı koyarak geleceğe aktarmak istedik. Belediye dahil, hiçbir resmi kurumun desteği olmadan, tamamen sivil toplum kuruluşlarının desteği ve organizasyonu ile yapılan festivalimizin, sivil niteliğine ve geleneksel kutlama şekline aykırılık yapmamaya çalışıyoruz
Hey heyet ve ti li li
Bu yılki etkinliklerimiz 10 Temmuz’da, davul zurna ve debke (halay) eşliğinde yapılacak olan festival açılış yürüyüşü ile başlayacak. Programımızda bulunan etkinliklerden bazıları ise şu şekilde: Çocuklara uçurtma dağıtımı ve uçurtma şenliği, yöremizde doğa ve tarih yürüyüşü, Samandağ kâğıt oyunu binaki turnuvası, Hey heyet ve ti li li yarışması ve satranç turnuvasın da yarışacağız. Geleneksel Hrisi yemeğimizi yiyeceğiz.
Kumsalda ücretsiz izlenebilecek etkinliklerden bazıları ise Nurettin Rençber, Suriyeli sanatçı İbrahim Sakır, Ezginin Günlüğü, Nihat Çay, Hayat Aşkar, Grup Akdeniz ve Vakıflı Köyü Korosu. Etkinliğe katılan grup ve sanatçılar Türkçe, Arapça ve Ermenice türküler ve şarkılar söyleyecek. Birarada kardeşçe yaşamın başkenti Antakya yöresinde hoşgörü, barış ve kültürel zenginlik konusunda, Hıristiyan cemaatinden Basil Çapar ve Alevi şıh Galip Hocaoğulları ile söyleşi yapılacak. İlimize gelecek konuklar aarsında Mithat Sencer, Ömer Laçiner, Oya Baydar, Aydın Engin, İnci Hekimoğlu, Volkan Yaraşır, Ahmet Telli de bulunuyor. Geçim kaynaklarımızdan seracılıkla ilgili de bir panelimiz var. Halk sağlığı ile ilgili panel ise Tabipler Odası’nın desteğiyle Uzunbağ beldesinde yapılıyor.
Festivalin bütün etkinlikleri ücretsiz. Dünyanın ikinci uzun (14 km) kumsalında yapılan etkinlikleri izlemekle birlikte, Çevlik ören yeri, Seleukia ad Piera antik kenti, mühendislik harikası, dünyanın ilk tüneli olan Tutis ve Vespesianus tünelini, kentin akropolünü, Beşikli mağaralarını, St. Simone’un bir sütun üzerinde 40 yıl yaşadığı yer olarak bilinen St. Simone stilist manastırını, Hıdır Bey köyünde daha önce içinde dükkan işletilen Musa ağacını, Asi nehrinin denize kavuştuğu boğazı da görme olanağına sahipsiniz. Türklerin, Ermenilerin, Arap Alevilerinin, Arap Hıristiyanların, Arap Sünnilerin saygıyı, hoşgörüyü, kardeşliği yaşam tarzı haline getirdiklerine tanık olacaksınız. Sahilde dizili restoranlarda balığımız eşliğinde boğma rakımızı tadabilirsiniz. Rakı içmem diyorsanız, el yapımı ‘imbit’i (şarap) tercih edebilirsiniz. Gar (defne) sabununun temizliğini ve eşsiz kokusunu tanıdıktan sonra Samandağ ipeğinden giyinmenizi tavsiye ederiz. Roma İmparatorluğu’nun üç büyük kentinden biri ve doğu başkenti, yakın çağımızın en küçük ve en kısa süreli devletinin merkezi, 20 km yanımızdaki Antakya’da mozaik müzesini (dünyanın ikinci önemlisi), Hıristiyanlığın ilk kilisesini, çan, ezan, hazan ve hıdır kültürünü, Harbiye (defne) şelalesini görebilirsiniz. ‘Akdeniz akşamları bir başka oluyor/Hele bir de aylardan Temmuz ise bambaşka/Sahilde insanlar kol kola sımsıcak...’ Bu şarkıyı birlikte söyleyebilmek için, Temmuz’un ikinci haftasını boşaltın. 10-14 Temmuz tarihlerinde Samandağ’ına bekleriz.
NOT: Antakya Havaalanı’ndan her gün Ankara ve İstanbul seferleri var.
MEVLÜD ORUÇ: Akdeniz Kültür ve Dayanışma Derneği YK. üyesi, Evvel Temmuz Kültür Sanat Festivali Tertip Komitesi Üyesi
RADİKAL 2 - 6 Temmuz 2008