Onlar Amerika’nın yerlileriydi. ‘Beyaz Adam’ tarafından soykırıma uğradılar. Ancak sesleri bugüne kadar ulaştı
Beyazların Amerika’ya adım atmasıyla soykırıma ya da asimilasyona uğrayan Kızılderililerin bazı sözleri, yüzlerce yıl öncesinden günümüze bilgelik taşıyor.
Bir Kızılderili atasözü, ‘Nimet de külfet de büyük ruhun elindedir. Bazen onun külfeti bizi nimetinden daha fazla akıllandırır’ derken, bir başka atasözü ise ‘Derinin rengi insanları farklı kılmaz. İyi iyidir, kötü kötüdür. Büyük yaratıcı hepimizi kardeş olarak yaratmıştır’ ifadesiyle eşitliğin ve kardeşliğin değerini gözler önüne seriyor.
Kızılderili kültürü ile inanışlarını da yansıtan bilgelik dolu atasözlerinden bazıları şöyle:
* Son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde, beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak.
* Verdikleri sözün sadece birini tuttu çatal dilli soluk yüzlüler; topraklarınızı alacağız, dediler ve aldılar.
* Yeryüzüne iyi muamele et. O babanızın malı değil, onu çocuklarınızdan ödünç aldınız.
* Yanlışı gören ve önlemek için el uzatmayan, yanlışı yapan kadar suçludur.
* Ağlamaktan korkma. Zihindeki ıstırap veren düşünceler gözyaşı ile temizlenir.
* Arkamdan yürüme, ben öncün olmayabilirim. Önümde yürüme, takipçin olmayabilirim. Yanımda yürü, böylece ikimiz de eşit oluruz.
* Bir düşman çok, yüz dost azdır.
* Düşmanımı cesur ve kuvvetli yap. Eğer onu yenersem utanç duymamayım.
* Derinin rengi insanları farklı kılmaz. İyi iyidir, kötü kötüdür. Büyük yaratıcı hepimizi kardeş olarak yaratmıştır.
* Su gibi olmalıyız. Her şeyden aşağıda ama kayadan bile kuvvetli.
* Komşunun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürü.
* Ölüler güç ve bilgilerini beraberinde götürmez, yaşayanlara ilave eder.
* Bir kere ‘al şunu’ demek, iki kere ‘ben vereceğim’ demekten iyidir.
* Gözün ile değil yüreğin ile hüküm ver.
* Eğer herkes bir başkası için bir şey yaparsa dünyada ihtiyaç içinde kimse kalmaz.
(TOPLUM-YAŞAM)
EVRENSEL - 22 Ocak 2008