Alevilik ve Bektaşilik üzerine araştırmalarıyla tanınan Prof. Dr. Irene Melikoff için ölümünün 40’ıncı gününde anma etkinliği düzenlendi. Karacaahmet Sultan Dergâhı’ndaki etkinliğe, Melikoff’un yakınları ile Yaşar Kemal ve İlber Ortaylı da katıldı...
Alevilik ve Bektaşilik üzerine araştırmalarıyla tanınan, Prof. Dr. Irene Melikoff ölümünün 40’ıncı gününde semahlar, deyişler ve konuşmalarla anıldı. 1969’dan beri Alevilik ve Bektaşilik üzerine araştırmalar yapan ve 8 Ocak 2009’da yaşamını yitiren Irene Melikoff için, İstanbul’daki Karacaahmet Sultan Dergâhı’nda düzenlenen anma etkinliğe, Melikoff’un kızları, torunları, Yazar Yaşar Kemal, Rasih Nuri İleri, Esat Korkmaz, Topkapı Sarayı Müdürü ve Tarih Bilimci İlber Ortaylı, ABF Genel Sekreteri Kazım Genç ve Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu’ndan Servet Demir’in de yer aldığı kalabalık bir topluluk katıldı.
“Alevilerin asimile edilmesinin en büyük aracı olan zorunlu din dersine karşı vermiş olduğumuz mücadele kapsamında AİHM’deki davalarda bize destek veren Irene Melikoff’u saygıyla anıyoruz” diyerek söze başlayan Kazım Genç, Melikoff’un, “Türkiye’de resmi bir çizgi var, bundan ayrı olarak bilinmeyen bir Türkiye var” tespitini anımsattı. Genç, Irene Melikoff’un Aleviliğe katkılarının çok önemli olduğunu söyledi.
ALEVİLİĞE YOL HARİTASI KAZANDIRDI
Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu’ndan Servet Demir ise Irene Melikoff’un Aleviler için önemini şöyle anlattı: “Aleviliği bilimsel kriterlerle dünyaya anlatmış, Aleviliğe bir yöntem ve yol haritası kazandırmıştır. AB İlerleme Raporu’nda Alevilik’le ilgili bölümlerde katkısı çok. Melikoff anne insanlığın değeridir.”
Melikoff’un kızı Sonya ise annesinin “ilerlemeyen bir zihin geriler” sözünden hareketle hayatını yaşadığını ve son ana kadar hep merak eden ve sorgulayan bir kişi olduğunu dile getirirken bir diğer kızı Şirin Melikoff Sayar ise annesini şu ifadelerle tarif etti:
“Annemin işi inanmak değil, anlamak, anlatmak ve bilim sevgisi aşılamaktı. O tüm bunları başardı. İnsanlar asıl unutulduğu zaman ölürler. Onu sever ve unutmazsanız hiçbir zaman ölmeyecek.”
Melikoff Sayar, annesinin mirasını kuracakları vakıf ve ya dernekle de yaşatacaklarını sözlerine ekledi.
KEMAL: ALEVİLİK’TE SEVGİ ÖNEMLİDİR
Türkiye edebiyatının en önemli isimlerinden Yaşar Kemal, Irene Melikoff’u gençlik yıllarından beri tanıdığını belirterek, bir anısını paylaştı: “Irene’yle hep Aleviliği konuşurduk. Bir gün bana ‘Alevilik bir yaşam biçimi’ demişti. Bunu 1960’ta gazetede yazdım. Bir General bu yazı nedeniyle neredeyse beni tutuklatacaktı.”
Yaşar Kemal, Rus Yazar Tolstoy’un, “Dinler hep sevgi dini olmalı. İnsan sevgiye ulaşmadan hiçbir şey olmaz” sözünü de hatırlatarak, “Alevilikte sevgi çok önemlidir. En çok sevgi, dostluk ve can kelimeleri vardır. Büyük bir gerçek olan Aleviliğin, gelişmesi ve tanıtılması için Irene Melikoff, çok önemli işler yapmıştır” diye konuştu.
İNSANLIĞA ÖRNEK OLDU
Melikoff’un en sıkıntılı zamanlarında bile Türkiye’den gelenlere yardım etmekten çekinmediğini belirten, Topkapı Sarayı Müdürü İlber Ortaylı ise, “İnsanlar doğar, yaşar ve ölürler. Bu kaçınılmaz aynı zamanda da gereklidir. Önemli olan örnek olabilmektir. Irene Melikoff ilimi kuru mantıkla yapan biri değildi. Yürekten çalışırdı. Ve Melikoff insanlığa örnek olmayı başarmıştır” dedi.
Anma etkinliği, Melikoff için dönülen semahlar ve hayatını anlatan kısa bir filmin ardından son buldu.
***
Ekim Devrimi’nde doğdu
Prof. Dr. Irene Melikoff, Bolşevik Devrimi’nin gerçekleştiği tarihi bir gün olan 7 Kasım 1917’de Rusya’nın Petrograd’da doğdu. 1919 yılında ailesi Fransa’ya göç etmek zorunda kaldı. 1954 yılında Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türkçe ve Farsca bölümünü bitirdi. 1968’de Strasbourg Türk Enstitüsü Direktörlü’ne atandı. Melikoff mistisizmi öğrenmek isterken Alevilikle tanıştı ve araştırmalarını 1969 yılından itibaren Alevilik ve Bektaşilik üzerine yoğunlaştırdı. Eserlerinden bazıları şöyle: Umur Paşa Destanı, Türk Sufizminin izinde, Uyur idik uyardılar, Efsaneden gerçeğe Hacı Bektaş ve Kırklar sofrası.
BİRGÜN / OZAN BİLİR - 2 Mart 2009