Tersane önünde eylem: Limter-İş Sendikası üyeleri, üç işçinin öldüğü Gisan Tersanesi önünde protesto eylemi yaptı. İşçilerin eylemine DTP İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel, KESK Genel Başkanı Sami Evren, DİSK ve KESK’e bağlı sendikaların temsilcileri destek verdi. FOTOĞRAF: AYTEKİN İHKAN / AA
Herkesin sorumluluğu birbirine attığı Tuzla’daki filika kazasında ihmal zinciri ortaya çıktı. Gemiyi denetleyen Fransız Loydu ‘İşçilerin kobay olarak kullanılmaması için uyardım’ açıklamasıyla sorumluluktan kurtulamadı
İSTANBUL - Üç işçinin ölümüne neden olan filika kazasıyla ilgili hatalar zinciri ortaya çıkmaya başladı. Gemi Mühendisleri Odası’nın ön inceleme raporuna göre, filikanın bulunduğu rampadaki korkuluk hatalı yapılmıştı. Filikanın gemide sabit tutmaya yarayan ve bağlı olduğu halka olması gerekenden daha uzundu. Filikanın ilk testinde 19 kişi kullanıldı. Polis olay yerinden dikkatsizce delil topladı. Bu arada filika faciasında denetimi yapmakla yükümlü ‘klas kuruluşu’ olan Fransız Loydu, “15 dakika öncesinden uyardık ama dinlemediler, biz de sadece gözetledik” diye kendisini savunurken, GMO Genel Sekreteri Erdal Kılıç kuruluşun uygun bulmadığı testi gözetlemeyi reddetmesi ve derhal oradan ayrılması gerektiğini söyledi.
Tuzla’daki Gisan Tersanesi’nde üç gün önce yapımı tamamlanan bir gemideki can kurtarma filikasının ‘serbest düşme’ denemesinde üç işçi yaşamını yitirirken, 12’si yaralanmıştı. Faciayla ilgili adli soruşturma sürerken, Gemi Mühendisleri Odası, kazayla ilgili ön inceleme raporu hazırladı. GMO İş Güvenliği Komisyonu Üyesi Bülent Çağlar’ın filika ve gemide yaptığı incelemenin sonuçları basın toplantısıyla açıklandı.
Takla atarak düşmüş
GMO Genel Sekreteri Erdal Kılıç, belirledikleri hataları şöyle sıraladı: “Belirlediğimiz ilk hata, filikanın bulunduğu rampada vardevelanın (korkuluk) projeye uygun yapılmadığı oldu. Projeye göre, içeri dönük olması gereken Vardevela bölümü imalat sırasında düz yapılmış. İkinci hata filikanın gemide sabit tutmaya yarayan ve bağlı olduğu mapanın (halka) 8 santimetre daha uzun olması. Fırlatılan filika vardevelaya ve mapaya çarpmış, denize takla atarak uçmuş. Sırt üstü denize çakılan filikanın, camlarından önce tavan ve yan kupaları kırılmış.
Polis delili bozdu
Vardevelaya çarpan filikanın dümen yatağı parçalanmış. Resimlerde görüldüğü üzere kırılmak üzere olan dümen topuğu yerinden sökülmüş. Tersane görevlileri polisin götürdüğünü söyledi. Bu filikanın nereye ve nasıl çarpmasını gösterecek en önemli delildi. Bunların yerinde incelemesi gerekirdi.”
Filika serbest düşüş testinin insanla yapılmayacağı yönündeki görüşün doğru olmadığını belirten, Kılıç, şunları söyledi: “Mekanizma içerden hareket ettiriliyor, bu yüzden insanlar gerekiyor ama iki insan yeterlidir. Asıl sorun şu: Bu tekne kızaktan inerken pervanesinin güverteye çarpmaması gerekiyordu. Demek ki filikanın imalatıyla değil, geminin kendisiyle ilgili sıkıntı var. Gemi üstünde projeye uygunsuz bir imalat var ve bunun denetlenmesinden yükümlü ve görevli olan klas kuruluşudur.”
Kazayla ilgili önemli bir tartışma da ‘denetimle yükümlü’ ‘klas kuruluşu’ olan Fransız Loydu’nun açıklamalarıyla gündeme geldi. Bureau Veritas Türkiye Denizcilik Genel Müdürü Kerem Kiper, önceki gün yaptığı açıklamalarda aslında başka bir test için orada olduklarını, ancak filika testi için sözlü olarak çağrılınca gittiklerini ve testin insansız olarak yapılması için uyardıklarını belirterek, kendilerini savundu. Türk Loydu Genel Müdürü Şevki Bakırcı’ysa kuruluşun böyle demesi halinde tersanenin testi gerçekleştiremeyeceğini belirterek, “Kuruluş test yapılırken orada bulunup, ‘Testi böyle istemiyorum’ dediği anda tersanetesti yapsa da sertifika alamaz” dedi.
GMO Genel Sekreteri Erdal Kılıç’sa “Klas kuruluşu bir zabıta örgütü değil. Ancak ‘Biz ordaydık, uyardık, bizi dinlemeden yaptılar. Sadece gözetmen olarak bulunduk’ demek de mümkün değil. Onay vermediği bir durum varsa görevi gözetleme yapmamaktır.?Gittiğinde, tersane ondan kendi başına sonuç alamaz” diye konuştu.
Tuzla Cumhuriyet Savcılığı’nın açtığı soruşturma ise sürüyor. Savcılık, Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin raporunu da dikkate alacak, kusurlu kişiler hakkında ‘taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına sebep olmak’tan iki ile 15 yıl arasında hapis istemiyle dava açabilecek. ‘Tersanede gemiden indirilen filikanın niteliği’, ‘filikanın denize indirilişi sırasında yetkili ve diğer kişilerin kusur durumu’ ve ‘işçilerin neden filikaya bindirildiği ve talimatı kimden aldıkları’ konuları araştırılıyor. Filikada imalat hatası olup olmadığı da inceleniyor.
Gemicinin sözlüğü
Gemi inşaatında pek çok teknik terim var. Bazı kavramların anlamı şöyle:
Klas Kuruluşları: Gemilerin yeni inşa aşamasında ve sonrasında, denetimlerini düzenleyerek ve geminin tekne ve makine dizaynına tavsiyelerde bulunan, gemileri Avrupa Birliği, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve Uluslararası Klaslama Kuruluşları Birliği’nin (IACS) uluslararası sözleşmelerine göre sertifikalandıran ve kendi kurallarına göre klaslayan organize kuruluşlar
Klaslama: Gemilerin emniyeti için kuralların geliştirilmesi ve bunların uygulanması için sörveylerin yapılması işlemi. Klas sertifikası, gemilerin ticari sertifika alabilmesi için gereklidir.
Sertifikasyon: Bayrak Devletlerinin yetkilerinin devretmesiyle, denizde emniyet ve kirliliği önleme kurallarının uygulanması, sörveylerin yapılması ve sertifikaların düzenlenmesi.
YONCA CİNGÖZ
RADİKAL - 14.08.2008