Cenaze erkanlarındaki farklı ritüeller sebebiyle tartışmalar sürerken konuyu bir temele oturtmak adına Pir Sultan Abdal Kültür Derneği (PSAKD) harekete geçti. Dedelerin öncülük edeceği toplantılarda, cenaze erkanlarının nasıl yürütüleceği konusu ele alınacak.
Pir Hasan Doğan, cenaze erkanları ile ilgili mevcut tanışmanın uzun yıllardır süregeldiğini ifade ederek PSAKD bünyesinde ise 4 yıldır ‘cenaze erkanı’ konusunun irdelendiğini söyledi.
Cemal Abdal Ocağı mensubu Pir Hasan Doğan, Alevi Bektaşi Federasyonu İnanç Kurulu’nun geçmişte konuyla ilgili bir kitap çıkardığını da hatırlatarak şu bilgileri paylaştı:
“İSLAMİ DİLİN KULLANILMAYACAĞINI KARARLAŞTIRDIK”
“Önceki yıllarda Alevi Bektaşi Federasyonu İnanç Kurulu ve Pir Sultan Abdal Dernekleri İnanç Kurulunda ciddi anlamda yol gösterici tartışmalar oldu. Cemler ve Hakka yürüme erkanlarının nasıl yapılacağı konusunda kitapçıklar da basıldı. Biz o erkannağmeleri çıkarırken ciddi endişe duyan kurum yöneticilerinden tutun, dedelere kadar herkes endişelerini dile getiriyordu. Hatta bir dedemiz çıkıp şunu söylemişti; ‘Cemevlerinde Fatiha okumazsam benim bulunduğum cemevinden başka bir cemevine günde çok sayıda cenaze gider.’ Burada ortaya çıkan konu şuydu; kurumlar cenazelere para gözüyle bakıyor. Çünkü cenazeler gelsin, üç beş kuruş para faydalanalım. Kimi bağış yapar, kimi de bir şekilde yardım da bulunur cenazelerden dolayı…
Bu tartışmalar sürerken Pir Sultan Abdal Derneklerinin bu konuda öncülük yapması gerektiğini öne sürdük. Yani bizim derneklerimize bağlı olan hiçbir şubede bundan sonra Fatiha okumak da dahil hiçbir İslami dilin kullanılmayacağını kararlaştırdık.
Geçmişte yaptığımız toplantılarda şu soruyu gündeme getirmiştim:
‘Ben bir dede olarak ceme gireceğim. Toplumun rızalığını almadan cem yürütebilir miyim?’ Dedelerin hepsi ‘Hayır’ dedi. ‘Peki toplumun birbirinden rızalığını almadan cem yürütebilir miyim?’ diye sordum, ona da ‘Hayır’ dediler.
‘Çerağ uyandırmadan cem cem olur mu?’ diye sordum. Yine ‘Olmaz’ dediler.
Şimdi ‘Telli Kur’an’ deniliyor. Aslında bu terim biz Aleviler için doğru değil. ‘Bağlamamızı elimize alarak duvaz, deyiş okumazsak cem cem olur mu?’ dedim, yine ‘Olmaz’ dediler.
Peki ‘Gülbeng’ çekmezsem olur mu?’ diye sordum, ona da ‘Hayır’ dediler.
‘Peki semah dönmezsem cem cem olur mu?’ diye sordum, yine ‘Olmaz’ dediler.
Ardından dedelere dönerek ‘Peki gözünüzü seveyim dedeler, benim ömür boyunca yapmış olduğum inanç ritüelleri Bunlar. Peki Hakka göçerken beni neden çeperimizdeki bir inanç üzerinden uğurluyorsunuz? O zaman cemlerde biz hangi ritüelleri yerine getiriyor isek Hakka yürüme erkanı da buna orantılı gitmek zorundadır.”
Pir Hasan Doğan, cenaze erkanlarında bağlama çalınıp nefes okunması konusuna da açıklık getirdi. Hakka yürüme erkanlarında semah da dönülebileceğini belirten Doğan, “Bir can hakka yürüdüğü zaman biz bunu unutuyoruz ister dedeler, pirler, analar; isterse de ehli; yani bu işin eğitimini almış kişiler hakka yürüyen canı alır yıkar pir-ü pak eder ve giydirir. Ardından getirilip pire teslim edilir. Pirin çektiği gülbengler sonrasında bağlama ile 3 tane nefes okunur. Bu nefesler devriye niteliğindedir. Okunan nefesler sonrasında hizmet duası verilir” dedi.
“ÖNCE DEDELER EĞİTİLECEK”
Pir Hasan Doğan, PSAKD bünyesinde yapılacak erkan yürütme eğitim tarihinin henüz netlik kazanmadığını belirtirken programın nasıl yapılacağı konusunda bir alt çalışma yürüttüklerini aktardı. Doğan, pandemi sebebiyle eğitimlerin telekonferans yolu ile yapılacağını söyleyerek şunları aktardı:
“Konuyla ilgili bir pirimiz görevlendirildi. Bir tür uzaktan konferans aracılığı ile bölge bölge dedelerimizi bir araya getirip, aklını kiraya vermeyen, gerçekten Reya Hakk yolunda giden dedelerimiz, diğer dedelere eğitim verecek. Yapacağımız bu programda çeşitli akademisyenler ve bu yola kafa yoran insanları da getireceğiz. Fakat önce dedeler eğitilecek. Ardından inanç kurulu yönetimindekiler, şubeleri erkanlar üzerinden denetleyecek. Gerçekten yola uymayan bir dede varsa eğer şube yönetimine iletilecek. Kurum yöneticileri de bu eğitimin arasında olacak.”
Program sonrası erkanların nasıl yapılması konusunda maddeler oluşturulacağını da söyleyen Pir Hasan Doğan, “Gönlümde alacağımız her kararım farklı dillere de çevrilmesi yatıyor. Çünkü Anadolu topraklarında Kürtçe, Arapça konuşan Aleviler de var. Bunları da gündeme getirmek zorundayız.”
Eren GÜVEN/ANKARA