CONSTANTİNE-SİLVANUS’U ÜÇ HAMLEDE
PİR SULTAN’A ÇEVİRME TEKNİĞİ
Hamza Aksüt
Son yıllarda Türkiye’de Aleviliği her yere, her topluluğa ve her inanca bağlama furyası başladı. Birkaç yıldır Hititler ve Luviler revaçta. Hitit tezinin savunucusu Kemal Soyer. Erdoğan Çınar, Kemal Soyer’den daha yiğit çıktı, Alevileri bir anda Hititlerden önceki Luvilere bağladı. Ama bir gerçek var ki, Soyer’in ve Çınar’ın, “Kürt Aleviler Ermeni kökenlidir” diyen Türk Tarih Kurumunun eski başkanı Yusuf Halaçoğlu’nu sollamış olmaları.
Soyer ve Halaçoğlu’nu başka yazılara bırakarak bu yazıda Çınar’ın tezlerini ele alacağım. Pardon, tezleriyle birlikte çevirilerini de ele alacağım. Çınar’ın bilim ahlakı yönünden hangi derecede olduğunu okurlar takdir edecek.
BÖLÜM I
ÖĞRETMEN PİR OLDU,
KİLİSE, ALEVİ OCAĞI
PİRLER OLDU St PAUL HAYRANI
Konuyu bilmeyenler için Erdoğan Çınar’ın tezlerini birkaç cümleyle özetleyelim:
* Alevilerin kökeni, Hititlerden önce Anadolu’da yaşamış olan Luvilere dayanır.
* Bizans döneminde Paulikienler denen dinsel grup Alevidir.
* Paulikienler altı dede ocağı kurmuştur.
* Pir Sultan diye bilinen kişi aslında bir Paulikien önder olan Silvanus’tur.
* Silvanus’a, Pir Silvanus demekte bir sakınca yoktur. Böyle olunca Pir Silvanus’a Pir Sultan demekte de bir sakınca yoktur. Silvanus’un başına gelenler Pir Sultan’ın da başına gelmiştir.
* Paulikienler, Hıristiyan değil, Alevidir.
Her şeyden önce Erdoğan Çınar, Aleviliği Anadolu’ya özgü bir yapı sanmakta, Suriye, İran, Irak gibi ülkelerde dede ocaklarıyla birlikte milyonlarca Alevinin yaşadığını bilmemektedir. Ayrıca, Alevilerin Türk, Kürt, Arap ve Rom gibi etnik kökenlerini dikkate almamaktadır. Gerçi bu, yalnızca Erdoğan Çınar’ın düştüğü bir hata değildir. Türkiye’deki birçok araştırmacı aynı durumdadır. Bu nedenle Çınar’ın bu yanılgısı mazur görülebilir.
Biz gelelim asıl konuya. Erdoğan Çınar, kaynakları nasıl kullanmaktadır? Yabancı dilde yazılmış kaynakları Türkçeye çevirirken tahrifat yapmakta mıdır? Bir başka deyişle, başta Alevi aydınlar olmak üzere okurları kandırmakta mıdır? Eğer kandırıyorsa, yıllardır bu kadar düşünce üreten aydın ve araştırmacı, Çınar’ın yazdıklarına nasıl inanabilmekte ve yer yer ona övgüler dizebilmektedir?
Paulikienleri Alevi olarak sunmak istediğinde, “Bizans ve Ortodoks Kilisesi arşiv kayıtları”nı kullandığını söyleyen Erdoğan Çınar, hemen hemen tüm kaynak notlarında şu iki kaynağı gösteriyor ve zaman zaman bunlardan bire bir çeviri yaptığını söylüyor:
a- Pecis, ed. C. Astruc, W. Conus-Wolska, J. Goillard, P. Lemerle, D. Papachyryssanthou and J. Paramelle, Peter of Sicily, T And M 4 (1970).
b- Pecis, ed. C. Astruc, W. Conus-Wolska, J. Goillard, P. Lemerle, D. Papachyryssanthou and J. Paramelle, Peter the Higoumenos, T And M 4 (1970).
(Not: Hemen belirtelim, Çınar sayfa numarası da vermiyor. Bazen de s. 69-97 gibi “28 sayfalık bir aralık” gösteriyor, ya da age. diyerek kitabın tümünü gösteriyor.)
Bizans görevlisi Peter of Sicily’nin ve öteki Bizanslıların Grekçe yazdığı metinleri, Janet Hamilton ve Bernard Hamilton İngilizceye çevirerek, Christian Dualist Heresies in the Byzantine World adlı kitapta yayımlamışlardır. Çeviri için eski Slovence uzmanı Yuri Stoyanoy yardımda bulunmuş. Peter’in kullandığı dil Grekçe. İngilizceye çeviri yapan yazarlar, terimleri özgün haliyle de vermiş.
Her iki kaynak da dokuzuncu yüzyılda Bizans devleti görevlisi olarak Paulikienler üzerine gönderilen Peter of Sicily’nin tuttuğu notlardan oluşuyor.
(Not: Kaynak notlarına bakılırsa, Erdoğan Çınar, Grekçe metni kullanmış ve zaman zaman bire bir çeviri yapmıştır. Ancak, bu durum kuşkuludur. Sayın Çınar hangi dilden çeviri yaptığını belirtirse kendi tezleri açısından da iyi olacaktır. Çünkü Çınar’ın çevirisiyle, yukarıda adı geçen yazarların çevirisi arasında dağlar kadar fark vardır. ‘Grekçe uzmanı Çınar’ metinleri doğru çevirmişse, bu üç yazar büyük zan altında kalacaktır.)
İşte Size Erdoğan Çınar Usulü Çevirilerden Örnekler
1- Erdoğan Çınar’ın Çevirisi:
(Bizans görevlisinin Paulikienler hakkında tuttuğu notlardan bir bölüm)
“Papazlarımızı ve hiyerarşinin diğer özellerini reddediyorlar. Kendi papazlarına ‘pir’ ve ‘rehber’ diyorlar ve papazları kıyafet ve diyetleriyle veya yaşam biçimleriyle diğerlerinden ayırt edilemiyor.” (Erdoğan Çınar, Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 145)
Ne güzel değil mi, insanın buldum buldum, diye bağırası geliyor. Bizans döneminde, Anadolu’da dinsel önderlerine pir ve rehber diyen bir inanç grubu var! Tam da bizim Aleviler! Peki, kim yazmış bunu? Paulikienlerin üzerine gönderilen Bizanslı bir görevli: Peter of Sicily.
Grekçe Metnin İngilizceye Çevirisi
“They reject our priests and other members of our hierarchy. They call their own priests synekdemoi and notaries; they are not distinguished from the others by dress or diet or the rest of their manner of life.”
Metinde ne pir var, ne de rehber.
Metnin Doğru Çevirisi
“Onlar, papazlarımızı ve hiyerarşimizin diğer üyelerini reddediyor. Papazlarına synekdemoi ve notaries diyorlar; giyim, diyet ya da yaşam biçimiyle diğerlerinden ayırt edilemiyorlar.”
Görüldüğü gibi, ne pir var ne de rehber. Pir ve rehber, Çınar’ın uydurması. Sözü edilen insanlar, din adamlarına synekdemoi ve notary diyor. Çeviri ile ilgili bilim ahlakı yönünden takdir okurların.
Peki, synekdemoi ne? Yeni Ahit’te, St Paul’ün yardımcısı olan Hıristiyan papazlara verilen ad. Sözcük, “yol/gezi arkadaşları” (travelling companions) anlamında. (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 10)
Erdoğan Çınar neden pir sözcüğünü kullanıyor? Gayet açık: Silvanus’u, daha sonraki sayfalarda Pir Silvanus olarak sunacak, sayfalar ilerledikçe Pir Silvanus’u, Pir Sultan’a çevirecek de ondan. (Peter of Sicily’e göre Paulikienler, Silvanus ve öteki din adamlarına didaskalos da diyorlar. Grekçe bir sözcük olan didaskalos, öğretmen anlamında (didakt, öğretme).
2- Erdoğan Çınar’ın Çevirisi:
Konu: İmparatorluk görevlisi Symeon, Constantine/Silvanus’u (Erdoğan Çınar’ın Pir Sultan’ı) taşlatıp öldürüyor. Daha sonra başkent İstanbul’a dönüyor. Yaptığına pişman oluyor ve Cibossa’ya dönüp Silvanus’un yerine geçiyor.
“Üç yıl boyunca İstanbul’da kaldı. Şeytan tarafından bütünüyle ele geçirilmiş olarak yalnız bir yaşam sürdü. Ardından her şeyi terk edip gizlice kaçtı. Sivas’a geri döndü.” (Aleviliğin Kökleri, s. 78)
Grekçe Metnin İngilizceye Çevirisi:
“He was recalled to the emperor and stayed for three years in Constantinople, living privately, and was compeletely taken over by the devil. He abandoned everything and ran away secretly, and came to the aforesaid Cibossa.”
Çeviri bir şey dışında doğru. Çınar, Cibossa’yı Sivas olarak çeviriyor. Bizans döneminde Sivas’ın adı Sebastia. Pir Sultan Sivaslı olduğu için Çınar, Cibossa’yı Sivas olarak sunuyor.
3- Erdoğan Çınar’ın çevirisi:
“Kendisine Titus diyen, İmparator’un emriyle Silvanus’u taşlatan ve onun ardından Sivas’taki ikinci ‘Pir’ olan ve Justus tarafından Şebinkarahisar piskoposuna ihbar edilen ve İmparatorun emriyle Silvanus’a atılan taşların oluşturduğu kümenin hemen yanında yakılan Symeon’a lanet olsun.” (Aleviliğin Kökleri, s. 143)
Grekçe Metnin İngilizceye Çevirisi:
“Anathema to Symeon who called himself Titus, who, after he had stoned Constantine on the emperor’s orders, became the second teacher at Cibossa, was denounced by Joseph his disciple to the bishop of Colonea, and was by the emperor’s order brunt near the heap of stones where Constantine had been stoned.”
Metnin Doğru Çevirisi
“Kendisine Titus diyen, imparatorun emriyle Constantine’i taşlatan, daha sonra Cibossa’da ikinci öğretmen olan, Justus tarafından Colonea piskoposuna ihbar edilen ve imparatorun emriyle Constantine’e atılan taş yığınının yanında yakılan Symeon’a lanet olsun.”
Metinde “pir” yok, “teacher” (öğretmen) var. İngilizceye çevirenler bunu didaskalos yerine kullanmışlar ki, gayet doğru. Öyleyse Symenon nasıl ikinci pir oluyor? Metinde Sivas da yok, Cibossa var. Bizans döneminde Sivas’ın adı Cibossa değil, Sebastia. (Metini yorumlayan uzmanlar, Cibossa’nın neresi olduğunun bilinmediğini belirtiyor: “Cibossa is not otherwise known.”) Erdoğan Çınar buna neden gerek duymuş? Çünkü Pir Sultan Sivaslı, öyleyse Cibossa’yı, Sivas olarak sunmak gerek! Erdoğan Çınar hızını alamayıp o kadar ileri gidiyor ki, yer yer Cibossa’yla kastedilen yeri Yıldız dağlarının eteği (yani Pir Sultan’ın yaşadığı yer) olarak sunuyor.
Metinde taşlanan kişinin adı Constantine. Çınar bunu Silvanus olarak çeviriyor. Neden? Çünkü aşağıda da değineceğimiz gibi Silvanus’un asıl adı Constantine. Çınar Constantine adını okurlardan gizliyor.
4- Erdoğan Çınar’ın Çevirisi:
Konu: Silvanus’un taşlanarak öldürülmesi. Constantine/Silvanus’u taşlatan İmparatorluk görevlisinin adı Symeon.
“Symeon geldi, yerli yöneticilerden Typhon adında birini kılavuz olarak yanına aldı.
Sivas’ta herkesi toparladı ve Şebinkarahisar kalesinin güneyine götürdü ve onlara önlerinde bağlanmış halde bulunan biçareyi taşlamalarını emretti. Herkes eline bir taş aldı ama kendilerine Hakk’tan yollandığını düşündükleri pirlerine atmamak için, ellerindeki taşı arkalarına fırlattılar.
Şimdi evlatlığına verdiği eğitimin ve öğrettiklerinin ödülünü alıyordu. İmparatorluk görevlisinin verdiği emir üzerine Justus eline bir taş aldı ve ikinci bir Goliath gibi taşı ona fırlatıp onu öldürdü.” (Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 158; Aleviliğin Kökleri, s. 142)
Grekçe Metnin İngilizceye Çevirisi:
“Symeon arrived, took as his companion one of the local archons, named Typhon, and going to the place, gathered them all together and took them to the south of kastron of Colonea. There he made the wretch stand with his disciples facing him, and ordered them to stone him. They picked up the stones, and dropping their hands as if to their girdles, they threw the stones behind them, so as not to hit their teacher, whom they belived had been sent to them by God. Now this Salo-anus had sometime previously adopted a certain Justus and taught him the Manichaean heresy. He now recieved from him a fitting reward for this education and teaching. On orders from the imperial official, Justus picked up a stone, hit him like a second Goliath, and killed him.”
Metnin Doğru Çevirisi:
“Symeon ulaştı. Yanına yerel yöneticilerden Typhon adında birini aldı, onları topladı ve Colonea kalesinin güneyine götürdü. Onlara, önlerinde duran biçareyi (ya da kötü adamı) taşlamalarını emretti. Taşları aldılar, ama Tanrının (God) kendilerine gönderdiğine inandıkları öğretmenlerine vurmamak için arkalarına attılar. Salo-anus, Justus adında birini evlatlık edinmiş ve ona Maniheist sapıklığını öğretmişti. Şimdi, bu eğitimin ve öğretimin ödülünü alıyordu. İmparatorluk görevlisinin verdiği emir üzerine Justus, eline bir taş aldı ve ikinci bir Goliath gibi taşı fırlatıp onu öldürdü.”
Metinde ‘Hakk’ sözcüğü yok, ‘God’ var. Hıristiyanların tanrı anlamında kullandığı sözcük. Çınar neden ‘God’ı, ‘Hakk’ olarak sunuyor? Gayet açık: Alevilikte Hakk terimi var ya.
Metne göre Silvanus taşla öldürülmüş. Erdoğan Çınar bunu yeterli görmüyor, metinde olmadığı halde, taşla öldürülen bu kişiyi bir de “astırarak idam” ettiriyor. Neden bunu yapıyor? Gayet açık, Pir Sultan asıldı ya!
“Pir Silvanus Yıldız Dağı’nın eteklerinde önce Symenon’un emri ile kendisine ‘yol oğlu’ olarak aldığı, en sevdiği müridi tarafından başlatılan taş yağmurunun altında kaldı. Sonra da asılarak idam edildi.” (Aleviliğin Kökleri, s. 142)
Metinde “yol oğlu” terimi yok. Çınar bunu neden uyduruyor? Justus’u, Hızır Paşa yapacak ya ondan! Yıldız Dağı da nereden çıktı? Hiçbir metinde yok. Hatta metinlerde Sivas’ın adı bile geçmiyor. Sivas’ın Bizans dönemindeki adı Sebastia.
Colenea, Şebinkarahisar. Metinde “Colenea’nın güneyi” deniyor. Çınar, Yıldız dağının Şebinkarahisar’ın güneyinde olduğunu söylüyor. “Yıldız Dağı, Şebinkarahisar ile ‘Cibosso Kastronu’nun (Sivas Kalesi) arasında Şebinkarahisar’ın güneyinde Sivas Kalesi’nin kuzeyindedir.” (Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 170-171)
Acaba Erdoğan Çınar hiç haritaya baktı mı? Yıldız Dağı, Şebinkarahisar’ın bir hayli batısındadır.
Ayrıca, metinde Maniheizm’den söz edildiği halde Çınar bu bölümü neden almamış? Aslında alabilirdi. Maniheist terimini Alevi olarak çevirebilirdi!
Erdoğan Çınar devam ediyor: “En sevdiği müridinin attığı taş ile Hakk’a yürüyen Mananalisli Pir Silvanus, Alevilerin ünlü mürşidi ve Alevi sözlü geleneğinin kurucusu ve büyük ustası Pir Sultan Abdal’dır.” (Aleviliğin Kökleri, s. 142-143)
Çınar’ın, Silvanus’un asıl adı olan Constantine’i okurlardan nasıl gizlediğini aşağıda göreceğiz.
Paulikienlerin “Cem Evi”
“İn an allegory, when adressing us they refer to their own assemblies as the Catholic Church, but among themselves they refer to them as oratories. (proseuchai) (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 95)
Burada söylenen ne: Paulikienler, Katolik kilisesine gittiklerini söyleseler de bu bir kandırmacadır. Aslında proseuchai dedikleri küçük mabetlere gitmektedirler. Sayın Çınar, bu terimi “cem evi” olarak tercüme etmekte bir sakınca görmemektedir. (Bakınız, Aleviliğin Kökleri, s. 137; Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 144)
Paulikienlerin Katolik kilisesine gitmemesi gayet doğaldır, çünkü onlar Paulikiendir.
KİLİSELER BİR HAMLEDE ALEVİ OCAKLARINA NASIL ÇEVİRİLİR?
“Anathema to those who say that there are six Paulician Churches, Macedon, which is a kastron of Colonea called Cibossa, which Constantine/Silvanus taught and Symeon/Titus; Achea, which is Mananalis, a village is Samosata, which Genesius/Timothy taught; the church of the Philippians, taught by Joseph/Epaphroditus; the churc of the Laodiceans, that is the people of Mopsuestia; the church of the Ephesians, who are the Cynochoritae; these there Churchs were, they say, seduced by Sergius/Tychicus.”
Başka bir metin:
“They say that there are six Churches in their confession; the Church of Macedonia, Which is kastron of Colonea; Cibossa, which was instructed by Constantine/Silvanus and Symenon/Titus; Achea, which is a village of Samosata; Mananalis, Which was instructed by Gegnesius/Timothy; the Church of the Philippians, by which they mean the disciples of Joseph/Epaphroditus and Zacharias whom they call the hireling shephered; the Church of Laodiceans, by which they mean the people of Argaoun, and that of the Colossians, meaning the Cynochorites. These three Churches were, they say, instructed by Sergius/Tychius.” (s.94)
Bu paragraflarda dile getirilenler şunlar:
Altı kilise var.
1- Makedon Kilisesi: Constantine/ Silvanus ve Symeon/Titus tarafından kurulmuş.
2- Achea Kilisesi: Samaosata’da Gegnesius/Timothy tarafından kurulmuş.
3- Phlippians Kilisesi: Joseph/Epaphroditus tarafından kurulmuş.
4- Laodiceans Kilisesi: Mopsuestia ya da Argaoun halkının kilisesi ve Sergius/Tychius tarafından kurulmuş.
5- Efes Kilisesi: Aynı kişi tarafından kurulmuş.
6- Colossians Kilisesi: Aynı kişi tarafından kurulmuş.
Erdoğan Çınar Bu Metinlerden Şu Alevi Ocaklarını Çıkarıyor:
“Bizans ve Ortodoks Kilisesi arşiv kayıtlarında altısı Anadolu’da bir tanesi de Balkanlar’da olmak üzere yedi Alevi ocağından bahis olunmaktadır... Tahtacı Sergius’un Hakk’a yürümesinden sonra, sekiz yüz kırklı yıllarda Anadolu’da altı büyük Alevi ocağının varlığını tespit edebiliyoruz...”
1- Mananakian Ocağı:
Çınar’a göre bu ocağın kurucusu, yedinci yüzyılda Mananalis’ten Sivas’a giderek Banaz’a yerleşen Pir Silvanus. Ocağın iki kolu var. Biri Banaz’da biri de Pülümür’ün Haculiye köyünde.
Şu bizim Hacılı köyü, Haculiye olmuş. Erdoğan Çınar’ın Hacı sözcüğü alerjisinden mi acaba? (Aşağıda bu alerjiden söz edilecektir.) Ocağın adı neden Mananakian? Ocağın bulunduğu coğrafyanın adı Mananalis de ondan. Mananalis neresi? Kaynak olarak kullandığı Bilge Umar’ın kitabına göre “Tercan ile Kiğı arasında, Tuzla Suyu güney yanında uzanan bölgenin Bizans çağında kullanılan adı. Kökenini, öz biçimini, anlamını saptayamadım.” (Bilge Umar, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, s. 541). Sayın Umar, sözcüğün anlamını saptayamamış ama Sayın Çınar saptamış: “Mananakian Ocağı adından da kolayca anlaşılacağı üzere ‘Ma/Kadın Ana’ya atfedilmişti.” (Aleviliğin Kökleri, s. 150). Oysa “Ma” sözcüğünün anlamını saptayan Bilge Umar. Ne diyelim, çırak ustayı geçer derler! Bizim Malatya’nın “ma”sı da Kadın Ana’yla mı ilgili acaba? Yok canım, Malatya’nın eski adı Melitene.
Çınar’a göre bu ocak mensupları Ortodoks kilisesinin ve Bizanslıların baskısı nedeniyle Mananakian değil, Makedonian adını kullanıyordu. Böylece küçük bir değişiklikle tüm baskılardan kurtulmuş oluyorlardı. “Bu sebeple Pir Silvanus’un Yıldız Dağı’nda kurduğu ocak Bizans kayıtlarına ve Ortodoks metinlerine ‘Makedonya Ocağı’ olarak geçti.” (Aleviliğin Kökleri, s. 140-141)
Baskıdan kurtulan Paulikienler mi yoksa kaynakların baskısından kurtulmak isteyen bir Erdoğan Çınar mı söz konusu?
2- Achean Ocağı:
“Ortodoks kaynaklarında bu Alevi ocağının Timothy tarafından Mananalis’te Samosata’nın (Şimşatkale-Palu) bir köyünde kurulduğu ifade edilmiştir... Ağuçen Ocağı’nın dedeleri Ocağın merkezinin Elazığ-Palu arasındaki Sün Köyü olduğunu söylemektedirler ki verdikleri bu coğrafi aidiyet bilgisi Bizans kayıtlarındaki Achean Ocağı’nın merkezi ile bire bir örtüşmektedir. Achean ocağının bugüne ulaşabilen bir başka kolu da Kurachean (Kureyşan) ocağıdır. Palu’nun Seydili köyündeki Seyit Sabu ocağı, Acean ocağının bugüne ulaşmış bir başka koludur. Aynı şekilde Acheanlardan koparak zaman içinde ayrı ocaklar halinde örgütlenen Derviş Cemal, Baba Mansur, Şah İbrahimli ve Şah Ahmetli Alevi ocakları da bu ocağın ardıllarıdır. Achean-Ağuçan ocağı ve bu ocaktan kopan ocak mensupları Palu, Elazığ, Tunceli ve Mazgirt köylerinde, kendi ana yurtlarında, halen yaşamaya devam ediyorlar.” (Aleviliğin Kökleri, s. 151)
Achea’daki kilise oldu Ağuçen ocağı! Achea’nın sonuna “n” harfi birdenbire ekleniverdi. Kilisenin (pardon ocağın) kurucusu Genesius. Bu kurucu Timothy adını alıyor. Neden alıyor bu adı? Timothy, Hıristiyanlığın büyük kurucusu ve yayıcısı St Paul’ün müridi de onun için. Avuçan ocağının kurucusu, St Paul’e ne kadar hayran! Avuçan ocağının hangi kurucusu acaba? Köse Seyyid mi, Mir Seyyid mi, Seyyid Mençek mi, Koca Seyyid mi?
(Not: Çınar, bir çırpıda bir sürü ocak adı sayıyor, Derviş Cemal, Baba Mansur, Şah İbrahimli, Şah Ahmetli ocaklarını bir çuvala dolduruyor. Aşağıda, birinci kitabında dile getirdiği dede ocaklarına da değineceğim. Ayrıca, Sün köyü Elazığ ile Palu arasında değil. Coğrafyayı değiştirmeye gücümüz yetmez.)
3- Epaphroditus Ocağı:
Çınar’a göre bu kiliseyi (pardon, ocağı) Epaphroditus kurmuş.
“Pek çok defa güvenlik nedeniyle yer değiştiren bu kurucunun son durağı Orta Toroslarda, bugünkü Abdal Musa ocağının yakınlarında, Antalya’nın kuzeyinde, Burdur’un Bucak ilçesi Ürkütlü beldesindeki Komama antik kenti oldu. Bu ocak günümüzde Abdal Musa ocağı olarak biliniyor.” (Aleviliğin Kökleri, s. 151-152)
Erdoğan Çınar’ın kaynak olarak kullandığını söylediği Bizans ve Ortodoks Kilisesi kayıtlarındaki Epaphroditus kim acaba? Asıl adı Joseph olan bu kişi, kendisine Epaphroditus adını seçiyor. Neden bu adı seçiyor: St. Paul’ün Colessanlara yazdığı mektuplarda “kardeşim” dediği kişi Epaphroditus. Bizim Epaphroditus, yani Joseph, Pisidia’daki Antioch’a gidiyor ve Philippi kilisesini kuruyor. (Peter Of Sicily’nin notlarından:... but Joseph escape and run off as a fugitive towards Phrygia, and leaving there, he settled in Antioch in Pisidia. (Janet Hamilton, s.82, Kilise kurmasıyla ilgili bilgi için bak, aynı yapıt, s.18: Epaphroditus escaped arrest and went to Antioch in Pisidia in Central Anatolia, which had been evangelized by St Paul. There he founded the Paulicien Church of Philippi.)
Kiliseye bu adı vermesinin nedeni, St Paul’ün Epaphroditus’unun da aynı adlı kilisenin üyesi olması. Yani, hem Joseph’in aldığı ad, hem de kurduğu kiliseye verdiği ad, St Paul ekolünün ad vurma geleneğinden. Çınar, kilisenin (pardon, ocağın) adını neden Philippi değil de Epaphroditus olarak sunuyor, anlamak güç.
Bir dakika, Pisidia’daki Antioch neresi? Çınar’ın kaynak olarak kullandığı (ama kaynak olarak göstermediği) Bilge Umar’ın tespitine göre bugünkü Yalvaç’ın atası. (Bilge Umar, aynı yapıt, s. 78) Erdoğan Çınar, kilisenin (pardon, ocağın) yerini Burdur’un Ürkütlü beldesindeki Komama olarak sunuyor. Çınar bunu neden yapıyor? Çünkü ona ‘ma’ hecesi içeren yer adları gerek. Komama, ‘Kutlu Ananın Halkı’ demek. (Bilge Umar, aynı yapıt, s. 458)
Erdoğan Çınar’ın kaygısı belki de Yalvaç’ın St Paul’ü hatırlatmasını önlemek. Çünkü, St Paul’ün ilk yolculuğunda uğradığı yerlerden biri Yalvaç. Hıristiyanlık tarihinde en önemli yerlerden biri.
4- Laodikian Ocağı:
Çınar’a göre kurucusu Tahtacı Sergius. Bu kişi taliplerini Arguvan’a çağırmış, çağırıya uyanlar Laodikianlar olduğu için ocak bu adı almış. Ocağın merkezi de çok ilginç: Arguvan. “Achean ocağından Sergius’un daveti üzerine yurtlarını terk ederek Arguvan’a yerleşen Acheanların merkezi Arguvan’ın Merzirme köyüdür. Acheanların bu kolu günümüzde Şah İbrahimliler olarak bilinmektedir.” (Aleviliğin Kökleri, s. 152)
Ne diyelim! Bizim Dede Garkınlı Şeyh İbrahim Veli ve talipleri meğer Avuçanlıymış. Şeyh İbrahim de herhalde Tahtacı Sergius’un halifelerinden birisidir! Zaten söylemlerinde ve gülbanklarında Sergius adı bolca geçiyor! Şeyh İbrahim’in musahibi Ali Seydi kim acaba? Ona da Grekçe bir ad bulmak gerek! (Merzirme, Arguvan’a değil, Hekimhan’a bağlı. Samimiyetimle söylüyorum, Çınar’ın bu hatası mazur görülebilir. Sadece bilgi olsun diye belirtiyorum.)
Ocağın kurucusu Sergius, kendisine Tychicus adını seçiyor. Tychicus, St Paul’ün risalesinde “Lord’un sadık müridi” olarak anılan kişi.
Sergius, Galatia’da (Ankara yöresi) doğmuş bir Grek. Bu bölgedeki çalışmalarından sonra Niksar yakınındaki Cynochorion’a gidiyor ve burada Laodicea kilisesini kuruyor. Burada çıkan olaylar sonunda Sergius ve müritleri Arguvan’a giderek Astatoilere katılıyor.
5- Efes Ocağı:
Çınar’a göre Kurucusu Sergius. Bizim Tahtacı Sergius! Ocağın merkezi İzmir’in Narlıdere kasabası. Bu ocağın bir başka kolu Emirbeyli olarak biliniyor. Çınar’ın daha önceki kitabında Timurbeyli olan ocak, son kitabında bu kez Emirbeyli olmuş. Hacı Emirli ocağını kastediyor herhalde. Ocağın kurucusu İbrahim Sani. Ne yapsın sayın Çınar, Hacı adını kullansa olmuyor, İbrahim ve Sani adlarını da kullanamıyor. En iyisi, Arapçayı çağrıştırmayan Timurbeyli ve Emirbeyli adlarını kullanmak. Gerçekten de zor bir durum. Çınar’ın yerinde olmak istemezdim. (Sayın Çınar da “asimile olmuş” Alevi yazarlar ve yöneticiler gibi “hacı” terimini Kâbe’yi ziyaret etmiş kişi olarak mı anlıyor acaba? İngilizce sözlükle Türkçe metni açıklamak gibi bir şey bu.)
Efes, St Paul’ün yaşamında önemli bir yere sahip.
6- Niksar Ocağı:
Çınar’a göre kurucusu Sergius. Bizim Tahtacı Sergius! Mürşidi ise Baba İlyas. Danişmendliler on birinci yüzyılda burada bir devlet-dergâh kurmuş. (Aleviliğin Kökleri, s. 153-154)
İyi de, bir kişi nasıl üç ocak kuruyor? Kilise kursa anlayacağız. Alevilikte bir eren yalnızca bir dede ocağı kurar ve o ocak, kurucusunun adıyla anılır. Sayın Çınar, dede ocağını bir bina ya da tekke mi sanıyor yoksa? Dede ocağı, bir dede grubuyla, o dede grubunun taliplerinin toplamı olan sosyal yapıya verilen addır.
7- Dimetoka Ocağı:
Çınar’a göre zorunlu göç nedeniyle Anadolu’dan Balkanlara taşınan Alevi toplulukların mürşit ocağı olarak on birinci yüzyılda ortaya çıkmış. Ocağın merkezi Dimetoka. Çınar’ın kastettiği, Hacı Bektaş ocağına bağlı olan Kızıldeli ocağı herhalde. Yalnız, sayın Çınar, bu ocak kurucusunun adını vermeyi unutmuş. St Paul’ün hangi adamı kurdu acaba Kızıldeli ocağını?
Peki, Çınar’ın Alevi Ocağı Kurdurduğu Bu Kişiler
Kendilerine Hangi Adları Seçiyorlar?
Ya da “Ocak Kurucuları”nın Tümü St Paul Hayranı!
Symeon/ Titus: İmparatorluk görevlisi Peter of Sicily, Symeon’un kendisine iyi bir ad seçerek Titus adını aldığını belirtiyor ve şöyle diyor: “Ona Titus demeyeceğim, Ketos diyeceğim. Çünkü Titus, St. Paul’ün Crete’ye atadığı piskopos.” Ketos ne, balina. Denizlerde hırsız gibi pusuya yatan balina.
Erdoğan Çınar, Peter of Sicily’nin bu notunu kitabına almış, ancak, St Paul bölümünü ... ile geçiştirerek paragrafı şöyle tercüme etmiş:
“Ben ona Titus değil Kelos (Balina) diyeceğim. Ne de olsa kendisi denizin derinliklerinde saklanan balina gibiydi... Bazen denizciler ne olduğunun farkına varamaz ve (ada büyüklüğündeki) balinanın üzerine kanca atıp gemilerini bağlarlar.” (Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 163)
Çınar’ın çevirdiği paragrafı aynen verelim:
“I will not call him Titus, for he was not the imitator of Titus whom Paul ordained a bishop in Crete, but Ketos (‘whale’). He was like the whale of the sea which lurks in the water..” (Janet Hamilton, aynı yapıt, s. 79)
Görüldüğü gibi Çınar, Titus’un St Paul’ün atadığı bir piskopos olduğunu ifade eden bölümü saklıyor, okura sunmuyor, okurları kandırıyor.
Genesius/Timothy: Timothy, St Paul’ün Book of Act’ine göre St Paul’ün müridi. (“Timotheus/Timothy, was a disciple of St Paul, see Acts 16.1” (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 80 dipnot)
Joseph/Epaphroditus: Joseph bu adı niye almış? Hristiyan mitolojisine göre Epaphroditus, St. Paul’ün “kardeşim, yoldaşım ve askerim dediği kişi.” Erdoğan Çınar’ın Alevi Epaphroditus’u, St. Paul’ün misyonerlik yaptığı Pisidya’ya gidiyor ve kilise kuruyor.
Sergius/Tychicus: Sergius bir Grek ve Galatia’daki (Ankara yöresi) Tavium’un bir köyünde doğmuş. Adını niye Tyhchicus diye değiştirmiş? Tyhchicus, St. Paul’ün, Ephistel’de tanımladığı gibi, “Lord’un aziz ve sadık kardeşi” (a beloved brother and faithful minister in the Lord” EPH. 6.21)
Sergius’un takipçilerine Astatoi deniyor. Bu ad, St. Paul’ün “bizler evsiz, barksız gezenleriz” ifadesi ile açıklanıyor.
Sergius, St. Paul gibi pastoral mektuplar yazmış.
Constantine/Silvanus (Erdoğan Çınar’ın Pir Sultan’ı): Peter of Sicily’nin yazdığına göre Constantine, Mananalis’ten ayrılarak Cibossa’ya gidiyor. Kendisinin, Paul’ün mektubunda Makedonya’ya gönderildiğinden söz edilen sadık müridi olan havari olduğunu söylüyor. “Siz Macedonian’sınız. Ben Paul’ün size gönderdiği Silvanus’um” (Janet Hamilton, aynı yapıt, s. 78).
Constantine, (Çınar’ın Pir Sultan’ı) kendisine Silvanus adını seçiyor ama Bizanslı görevliler ona bu adı layık görmüyorlar, sahte Silvanus diyorlar. “Also called pseuda-Silvanus” (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 101).
Onlar sahte Silvanus diyorlar ama Çınar, Silvanus’un asıl adı olan Constantine’i okurlardan saklıyor, yazılarında hep Silvanus’u kullanıyor. Neden acaba?
“Bu isim, 680 yılında Sivas’ta asılan “Pir”in asıl adı değildi. Pir Silvanus bu ismi Alevi sözlü geleneğinin başlatıldığı ve kurumlaştırıldığı Cibossa (Sivas) Alevi ocağını kurduktan sonra aldı...” (Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 159)
Kısacası: Constantine ve ardılları, St Paul’ün müritlerinin adlarını alıyorlar. Kurdukları kiliselere de hep St Paul’ün ziyaret ettiği yerlerin adını veriyorlar. (Later didaskaloi followed Constantine’s example and took the names of Paul’s disciples, and also called their churches after places visited by Paul. J. Hamilton..., aynı yapıt, s.12) Yaşadıkları olaylar da Paul zamanındaki olaylara benziyor. Eğer Çınar’ın Pir Sultan olayı bunlardan biriyse Pir Sultan’ı Hıristiyanlığın ilk şehidi Stephan olarak ele alabiliriz. Ne diyelim.
Constantine Silvanus’un İki Kitabı
Erdoğan Çınar Draconus adında birinin Suriye’de bir süre tutuklu kaldıktan sonra bir yolunu bularak kaçtığını, köyüne dönerken yol üstünde Palu’ya uğradığını belirttikten sonra Silvanus’u, Draconus’un huzuruna çıkarıyor ve niyaz aldırıyor. Yaza kadar bu iki “pir” uzun uzun sohbet edip yolun erkânını derince konuşuyorlar. Draconus giderken Constantine Silvanus’a iki kitap veriyor. Silvanus bu iki kitabı önce kalbinin üzerine, sonra dudaklarına götürüyor, ardından ikisini de heybesine koyuyor. Ve “mürşidi”ni yol ayrımına kadar uğurluyor. (Kayıp Bir Alevi Efsanesi, s. 150-152)
Çınar’a göre bu kitaplardan birisi “Kudret (Dynasis).” Çınar öteki kitabın adını vermiyor.
Peki, Peter of Sicily bu konuda ne diyor: Suriye’den dönen bir mahkum Constantine’e iki kitap veriyor. Bunlardan birisi Gospel, öbürü de Apostle. Sicily’nin yazdığını aynen alalım: “This man entertained in his house for some time a certain deacon, a prisoner who was returning to his own country from Syria and came first to Mananalis. All this we found by careful enquriy. The prisoner was bringing back from Syria two boks one of the holy Gospel and the other of the Apostle, which he presented to Constantine in return for his hospitalıty.” (Janet Hamilton…, aynı yapıt., s. 76)
Gospel İncil demek. Apostle ise St Paul’ün yazdıkları.
Buna göre Suriye’den gelen iki kitap tamamen Hıristiyanlıkla ilgili. Üstelik Hıristiyanlığın temel metinleri. Bunları Alevi kitapları diye yutturmaya çalışmaya ne demeli?
Çınar’ın sözünü ettiği kitap “Dynamis” Bizans Kilisesi’nin onuncu yüzyıla ait lanetleme metinlerinde geçiyor. Bu bölümde kilise yetkilisi kendisine aykırı görüşlere sahip olan tüm mezhepleri, “şeytana tapanları” vb. ile birlikte Paulikienleri de lanetliyor. O kadar ki, Katolik Kilisesine aykırı düşünenleri lanetliyor:
“Anathema to those who dont think as the Holy Catholic Apostolic Church thinks.” (J. Hamilton, s, 109)
Peki, Dynamis nedir?
Dynamis, bir gnostik çalışmadır. Hıristiyanlığın da gnostizmi vardır. Bizans metinlerini inceleyen ve yayımlayan araştırmacılara göre Paulikienlerin geleneğinde herhangi bir gnostik (ya da maniheist) etkinin izleri yoktur. Gnostik nitelemesine erken anti-heretik Ortodoks kaynaklarda rastlanmaktadır. (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 8, 109 dipnot)
Peki, Erdoğan Çınar okuduğu orijinal metindeki Apostle ve Gospel’i görmemiş mi? Bunların Hıristiyanlığın temel metinleri olduğunu bilmiyor mu? Bildiği için mi iki kitap diye ad vermeden geçiyor? Okuyucudan saklıyor.
BÖLÜM II
PAULİKİENLERİ İNCELERKEN SÜREKLİ GÜNDEME GELEN
ST PAUL KİMDİR?
ERDOĞAN ÇINAR ST PAUL’DEN NEDEN SÖZ ETMEMEKTEDİR?
Tarsus’ta bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak doğan (ölümü MS. 67) Paul, Hıristiyanlığa inananlara zulmeden bir kişi idi. Özellikle, ilk Hıristiyan şehit Stephan’ın taşlanarak öldürülmesinde gösterdiği sevinç, Hıristiyan oluşundan sonra da unutulmadı. Kiliselere baskın düzenleyip Hıristiyanları tutuklayan görevliler arasında yer aldı. Paul, Şam’a kaçan Hıristiyanların peşinden giderken İsa’yı rüyasında gördü ve Hıristiyan oldu. Hizmetleriyle İsa’dan sonra St. Piyer ile birlikte Hıristiyanlığın iki önemli kurucusundan biri oldu. Dinini yaymak için üç kez uzun yolculuğa çıktı. Antakya, Pisidya (Yalvaç), Efes, Galatia, Makedonya, Korint gibi yerlere uğrayarak buraların meclislerine mektuplar sundu ve bazılarında kiliseler kurdu. İtalya ve Fransa’ya kadar gitti. Sonunda Roma’da idam edildi. Book of Acts ve Ephistles gibi mektuplar yazdı.
Sözün Kısası:
Çınar’ın Alevi ocağı kurdurduğu bu kişiler, Hıristiyanlığın en önemli azizlerinden olan St Paul’ün adamlarının adlarını alıyorlar. Ayrıca, bu kişiler hakkında kayıtlara geçen olaylar, Hıristiyanlığın erken dönemiyle bire bir örtüşmekte.
Silvanus’un taşla öldürülmesi: St Paul’ün gözünün önünde Stephan adında bir Hıristiyan taşla öldürülüyor. Stephan, Hıristiyanlığın ilk şehidi. St Paul de taşlanma sırasında orada görevli, Symeon gibi. St Paul pişman oluyor ve Hıristiyanlığa geçiyor, yola hizmet ediyor. Symeon da pişman oluyor ve Paulikien oluyor, yola hizmet ediyor.
Çınar’ın kaynak olarak gösterdiği metinleri İngilizceye çevirerek yorumlayanların bu olaylar ve ad almalar konusundaki tespitleri şöyle:
Peter Of Sicily’e anlatılan Paulikienlerin “resmi tarihi” St Paul’ün Book of Acts’inde anlattığı Hıristiyanlığın ilk dönemindeki öyküler. (Janet Hamilton…, aynı yapıt, s. 14) Aynı yazarlar, Constantine/Silvanus’un (Çınar’ın Pir Sultan’ının) taşlanarak değil, geleneksel yöntemle (conventional way) öldürülmüş olduğunu varsaymak gerektiğini söylüyorlar. Bizans yasalarında böyle bir hükmün olmadığını, taşlanarak öldürme efsanesinin Hristiyanlığın (taşlanarak öldürülen) ilk şehidi Stephan ve taşlatan St Paul ilişkisine dayandığını belirtiyorlar. (J. Hamilton..., aynı yapıt, s. 12-13)
Aynı yazarlar tespite devam ediyor:
Constantine/Silvanus (Çınar’ın Pir Sultan’ı HA), kendisini bir Hıristiyan olarak niteledi. Öğretisini İncil üzerine kurdu. Bunlar (Paulikienler), Eski Ahit’i reddediyor, Yeni Ahit’i kabul ediyorlardı. Yeni Ahit’teki St. Peter’in bölümlerini de reddedip, St Paul’ün yazdıklarını kabul ediyorlardı. “Peter of Sicily’e göre Paulikienler, didaskaloslarını İsa’nın havarisi olarak görüyorlardı.”
BÖLÜM III
ALEVİ SÖZCÜĞÜ
Erdoğan Çınar, Alevi sözcüğünün Ali ile ilgisinin olmadığını iddia ediyor. Î ekini, Türkçe sanıyor. Sözcüğü dilbilim ve Türkçe dil kuralları açısından ele almak istediğini belirtiyor ve şöyle diyor:
“Alevi deyiminin gerçek anlamına ulaşabilmek için, önce bu sözcüğü dil bilimi ve Türkçe dil kuralları çerçevesi içinde, önyargısız ve ön kabulsüz incelemek gerekecektir.
“İ eki Türkçe’de sonuna geldiği kelimeye aidiyet kazandırır (örnek; tarih-tarihi, mimar-mimari, insan-insani, davut-davudi gibi). Alevi sözcüğü, alev kökünden üretilmiş böyle bir kelimedir. Türk Dili kurallarına göre Ali kökünden Alevi sözcüğünün türetilmesi imkânsızdır.” (Aleviliğin Gizli Tarihi, s. 29-30)
Gerçekten de perişan bir yorum ve durum. Çınar, “Δ ekini Türkçe sanıyor. Hiç tartışmaya gerek yok, “Δ eki Arapçadır ve sonuna geldiği sözcüğe aidiyet niteliği yükler. En basit bir Arapça ya da Osmanlıca sözlüğe baksaydı bu perişan duruma düşmezdi. Neyse, Çınar’a yardım edeyim. Mustafa Nihat Özon’un Osmanlıca-Türkçe sözlüğündeki ilgili bölümü buraya alıyorum:
“Î Arapça kelimelerin sonuna î katılarak ism-i mensup adı verilen sıfatlar yapılırdı. Böyle kelimeler, ilgi, ilişik gösterirler; bir yerli olma, birinin olma, biriyle ilgisi bulunma anlatırdı. Nispet (eki).
Sonları sesli bir harfle biten kelimelerde “î” şekli “vî” olurdu.” (s. XLI-XLII)
Sözlükte, Çınar’ın örnek verdiği türetmelere de bir örnek verelim. Tarih, Arapça bir sözcüktür. Tarihî, “tarihle ilgili” anlamındadır.
Sayın Çınar’ın bu perişanlığıyla, tanıdığım birçok Türkçe öğretmenini ikna etmiş olması, ülkemizdeki eğitim ve öğrenim kalitesi açısından son derece üzüntü vericidir.
Sayın Çınar’a ve onun yazdıklarına inanan Türkçe öğretmenlerine şu örnekleri vererek Alevi sözcüğünün türeyişini açıklamak istiyorum:
Adi-Adevî (Ezidiliğin kurucusunun Şeyh Adi olduğu söylenir ve Ezidilere bu nedenle Adevî denir.)
Dünya-Dünyevî
Musa-Musevî
İsa-İsevî
Ali-Alevî
Bu sözcüklerdeki durum şu: Sözcüklerin sonu sesli harfle bitiyor. İki sesli harfin yan yana gelmesini önlemek için v harfi araya giriyor. Sözcüklerin sonundaki ünlü harfler, ister a, ister i olsun e’ye dönüşüyor. Durum bu kadar açık!
Çınar, bu yorumları niye yaptığını da açıkça belirtiyor: Alevi deyimi üzerindeki Ali ipoteğini kaldırmak için. “Aleviliği doğru anlayabilmek için, bu deyimin Ali’den ve Ehl-i Beyt’ten yana olanlara verilmiş bir isim olmadığının kabulü, olmazsa olmaz bir koşuldur.” (Aleviliğin Gizli Tarihi, s. 34)
BÖLÜM IV
ERDOĞAN ÇINAR’IN OCAKLARI!
Sayın Çınar, Aleviliğin Gizli Tarihi kitabının Ocaklar bölümünün ilk paragrafında şöyle diyor:
“Alevi örgütlenmesi ve yayılışı, ocaklar yolu iledir. Her gerçek Alevi bir ocağa bağlıdır. Orta Toroslar’ın bütün Alevileri Abdal Musa ocağına, Tunceli ve Adıyaman yöresindeki Aleviler Baba Mansur ocağına, Arapkir yöresindeki Aleviler Yürüyen Hızır ocağına, İzmir ve Aydın bölgesi Alevileri Yanyatıroğulları ve Timur Beylikleri ocaklarına, Maraş Pazarcık Alevileri Hubyar Sultan ocağına, Trakya Alevi-Bektaşileri Gözükızıl ocağına bağlıdırlar.” (s. 43)
Perişanlık ve ciddiyetsizlik burada da devam ediyor. “Yürüyen Hızır” adında bir ocak yok. Sayın Çınar acaba “Üryan Hızır”ı mı kastediyor. Öyle olsa bile Arapkir yöresinde Üryan Hızır ocağı üyesi ve talibi yok. Üryan Hızırlılar, Adıyaman, Darende (Engüzek kasabası), Erzincan, Tunceli ve Erzurum (Aşkale) gibi yörelerdeler. Ayrıca, Suriye’nin Afrin yöresindeler. Sayın Çınar, Üryan Hızır ocağından olup da Arapkir’e atanan bir devlet görevlisinden söz etmiş olsa gerek diye düşünelim. Başka çaremiz yok.
Aynı şekilde Pazarcık’taki Hubyar Sultanlılardan kasıt da atanan devlet görevlileri (öğretmen vb) olmalı. Çünkü Pazarcık’ta, Hubyar Sultan dedesi ve talibi yok.
Trakya’daki Gözü Kızıl ocağından kasıt da hakeza öyle. Örneğin, Trakya’daki bir ilde görevli Yıldızelili bir öğretmen ya da nüfus memuru olmalı!
“Timur Beylikleri ocağı” da ne acaba? Çınar, Hacı Emirli ocağını kastediyor olmalı. Ocağın adı da çok özgün: “Timur Beylikleri Ocağı!” Ne diyelim, biz de ciddiyetten uzaklaşıyoruz herhalde.
Orta Torosların bütün Alevileri, Abdal Musa ocağına bağlıymış. Kim kime bağlı ben de anlayamadım. Abdal Musa diye bir ocak yok. Abdal Musa, Hacı Bektaş ocağının bir halifesi. Yani, Hacı Bektaş ocağının üyesi. Sayın Çınar, tekkeyi ocak mı sanıyor yoksa. Olabilir! Tekkede nasıl olsa yemek pişirmek ve ısınmak için bir ocak vardır. Sayın Çınar’ın, Abdal Musa’yı Aleviliğin kurucusu gibi tanımlaması da son derece yanlıştır. Çınar’ı bu tuzağa Ahmet Yaşar Ocak gibi akademisyen araştırmacılar düşürmüştür. Oysa Alevi coğrafyalarının çoğunda Abdal Musa bilinmez bile. İran, Irak ve Suriye’deki Alevileri bir kenara bırakalım, Diyarbakır’daki Aleviler bile Abdal Musa’yı bilmezler. Abdal Musa kurbanı, lokması ya da cemi gibi herhangi bir ritüelden de haberleri yoktur.
Bütün bunlar bir yana, Orta Toroslarda bir kişi çıkıp da “Ben Abdal Musa ocağındanım” demiş midir, ya da der mi acaba?
BÖLÜM V
YİNE BABAİ BAŞKALDIRISI, YİNE RUMLAR
“Bu başkaldırı bir Türkmen hareketi olarak gösterilse de bu başkaldırının ‘yandaşlarının çoğu Rum ve Ermeni’ idi.” ( Aleviliğin Gizli Tarihi, s. 215)
Baba Resul olayında Rumlar ve Ermeniler, Alevilerin safında değil, Alevilerin savaş açtığı Konya sultanlığının (Anadolu Selçuklu) safındadır. Süryani ve Ermeni kaynaklarda, devlet kâtiplerinin yazdığı kroniklerde ve ayaklanmanın önderlerinden Baba İlyas’ın torununun yazdığı menakıpnamede bu durum açıkça belirtilmiştir. Yanıt gelirse ayrıntılı bilgi verebilirim. (Okurlar bu konuda Alevi Erenlerin İlk Savaşı, Yurt Kitap-Yayın, 2006 Ankara, kitabıma bakabilirler.)
Sayın Çınar’ın bu konudaki kaynağı, 20. yüzyılda yaşamış olan ve Amasya Tarihi adında bir kitap yazan Hüseyin Hüsameddin. Ortadoğu ülkelerinde “ilim tahsil eden” bu yazar, olayın askeri önderi Baba İshak’ın Rum olduğunu ve bir Rum devleti kurmak istediğini iddia ediyor. Hiçbir kaynak gösterme gereği de duymuyor. Baba Resul olayına katılanlar için söyledikleri ise Aleviler açısından yenir yutulur şeyler değil. Ne sağlam kaynak! Denize düşen yılana sarılır!
SONUÇ:
Erdoğan Çınar’ın yazdıkları okurları kandırmaya, aldatmaya yöneliktir. Kaynak olarak gösterdiği metinlerdeki bilgiler Çınar’ın yazdıklarıyla örtüşmemektedir. Çınar bunu bilinçli olarak yapmaktadır. Silvanus’un asıl adı olan Constantine’i, ocak kurucusu olarak sunduğu kişilerin St Paul hayranı olmasını okurlardan gizlemektedir. Çevirdiği metinler ile asıl metinler uyuşmamaktadır. Çevirirken birçok metni tahrif etmiştir.
Erdoğan Çınar Hıristiyan düalizminin bir kolu olan Paulikienizmi Alevilik, Paulikien kiliselerini Alevi ocağı, St Paul hayranlarını Alevi pir ve mürşitleri olarak yutturmaya çalışmaktadır. Bunları yaparken hiçbir etik kurala uymamaktadır.
Erdoğan Çınar’ın yazdıklarının Türkiye’de eleştiri almaması, hatta ona yer yer övgüler dizilmesi son derece düşündürücüdür. Bu alanda araştırma yapanların şimdiye kadar Çınar skandalını fark etmemesi vahim bir durumdur. Dolayısıyla ülkemizdeki araştırma-inceleme alanının da çok perişan bir durumda olduğu görülmektedir.
Hamza Aksüt
KAYNAK : Alevihaber.com - 17 Şubat 2009