Anayasa Mahkemesi, Milli Eğitim Temel Kanunu’nun ’ilk ve orta dereceli okullarda okutulacak yardımcı kitapları denetim dışına çıkaran’ maddesini iptal etti. İptal kararı "yardımcı kaynak" adı altında öğrencilere okutulan denetimsiz kitapların önünü kesti.
"Yardımcı kaynak" adıyla okullara giren tavsiye kitaplar büyük tartışma yaratmış, yabancı masal kahramanlarının isimleri değiştirilirken, Pinokyo’ya "Allah razı olsun" dedirtilmişti. CHP’nin başvurusu üzerine iptaline karar verilen düzenleme 5005 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda yapılan değişiklikle yürürlüğe girmişti. İlk ve ortaöğretim kurumlarında okutulacak her türlü kitabın MEB denetiminden geçmesini zorunluluğu, AKP tarafından 2003’ün Aralık ayında değiştirilmiş ve MEB’in denetim yetkisi ders kitaplarıyla sınırlı tutulmuştu.
Uygunsuz ifadeler MEB’in 2005’de ilköğretim öğrencilerine tavsiye ettiği "100 Temel Eser" akademisyenlerden oluşan komisyonca belirlendi. Ancak okullara girecek kitapların Talim ve Terbiye Kurulu’na onaylatma zorunluluğu olmadığı için, yayınevleri bu boşluktan yararlandı ve bu kitaplardaki uygunsuz ifadeler ilköğretim öğrencilerine ulaştı. MEB tarafından önerilen "100 Temel Eser" diye satılan deyimler kitabında "p.ç kurusu, anasını bellemek, ağzına s..mak, b.k yemek" gibi küfürler yer aldı. ’Türk Manilerinden Seçmeler’ kitabında ise "Ecevit’in kafası, Cum Sezer’in sopası, aptal olduk hepimiz, kafaları kopası" gibi ifadeler yer almıştı. Andersen Masalları, "Bir varmış bir yokmuş, Allah’ın kulu çokmuş" diye başlarken, Pinokyo’ya "Allah razı olsun" dedirtilmesi tepki çekti.
MEB’in 2005’te ilköğretim öğrencilerine okumaları için tavsiye ettiği 100 temel eserin listeleri ilan edildikten sonra bazı yayınevleri, bu kitaplardan oluşan setler hazırlamıştı. Ancak çevirmeni belirtilmeden basılan kitaplarda isimler ve içerikleri tamamen değiştirilmişti. Damla Yayınevi’nin bastığı Anton Çehov’un eserlerinin bulunduğu kitaptaki "Kaval" isimli hikayede çiftlik kahyası Meliton, köylülerde yaşanan değişimi, "Çünkü çok günah işlemeye başladık. Allah’ı büsbütün unuttuk, onun için. Böyle giderse elbette kötü son gelir" sözleriyle anlatmıştı. Nehir Yayınları’nın 45 kitaptan oluşan setinde de Pinokyo’nun marangoz babası Gephetto’nun ismi Galip Dede, Heidi’nin dedesi Alm’in ismi de Alp olarak değiştirilmişti. Yine Oscar Wilde’ın "Mutlu Prens" adlı kitabında da karakterlerin birbirleriyle sabah selamlaşmaları, "Hayırlı sabahlar" ifadesiyle yazıldı.
Oya ARMUTÇU / ANKARA
HÜRRİYET - 29 Mayıs 2008