Tunceli’ye 74 yıl önce kaybettiği Dersim adının geri verilmesi için DTP’nin hazırladığı ve şubat ayından beri görüşülmeyi bekleyen kanun teklifi, tekrar Meclis’in gündemine geliyor. Teklife CHP ve AKP de sıcak bakıyor
Dersim tartışmasının ardından şimdi de Tunceli’ye yeniden ‘Dersim’ adı verilmesi gündemde. CHP’nin de yeşil ışık yaktığı DTP’nin kanun teklifi 11 şubattan beri İçişleri Komisyonu’nda bekliyor. Konuyu demokratik açılıma dahil eden hükümet ise yerleşim yerlerine eski isimlerinin iadesi için “orta vadede” idari düzenleme ve kanun değişikliğini öngörüyor.
Tunceli’ye ‘Dersim’ isminin iade edileceğine ilişkin bir gazetede DTP’nin kanun teklifi vereceği haberi yazıldı ancak DTP bu teklifi geçen şubat ayında verdi. DTP Tunceli Milletvekili Şerafettin Halis 11 şubatta verdiği kanun teklifinde Tunceli’ye eski adının verilmesini istedi. Halis, yasa teklifinde 1935’te yasa değişikliği görüşmelerinde Dersim’e önce “Munzur” adının verilmesinin planlandığını ancak dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kayan’ın önerisiyle bu ismin “Tunçeli” olarak kabul edildiğini anlattı. Halis, 25 Aralık 1935’te “Tunceli Kanunu” çıkartılarak, Tunceli adının resmîleştiğini ancak bu yasanın da 1947 yılında yürürlükten kaldırıldığını kaydetti. Tunceli’ye yeniden “Dersim” adı verilmesini isteyen Halis, Cumhurbaşkanı Gül’ün Tunceli gezisinde yasa teklifini hatırlatarak, Gül’den destek istedi.
Halis, Başbakan Erdoğan’ın, CHP’nin sözlerinden sonra ‘Dersim katliamı’ ve ‘Tuncelili kardeşlerim’ ifadelerini kullandığını anımsatarak “Eğer sözlerinde samimiyse kanun teklifimize destek verir. Bu teklifi Genel Kurul’a geldiği takdirde eminim ki CHP’nin içinde de birçok milletvekili arkadaşımız bu değişikliğe destek verecek” dedi.
CHP’den yeşil ışık
Halis’in yasa teklifi İçişleri Komisyonu’nda bekletiliyor. Hükümetin “demokratik açılım”a yerleşim yerlerine eski isimlerinin iadesini dahil etmesi ve Onur Öymen’in açıklamalarının ardından kamuoyunun gündemine gelen “Dersim katliamı”, Tunceli’ye eski isminin verilmesini de gündeme getirdi. Alınan bilgilere göre DTP kanun teklifi dışında yeni bir girişimdi bulunmadı. Öymen’in açıklamalarıyla zor günler geçiren CHP’den ise teklife sürpriz destek geldi. CHP Grup Başkanvekili Hakkı Süha Okay basın mensuplarının konuyla ilgili sorusuna ‘“Gelirse inceleriz, oturup değerlendiririz. Orası, 1935’e kadar Dersim’di. 1935’te adı Tunceli oldu. Pek çok ilin, yerin adı değiştirildi. Teklif gelirse inceler, bakarız’’ diye yanıt verdi.
Öncelik köy isimlerinde
AKP kaynaklarının verdiği bilgilere göre hükümet yerleşim yerlerine eski isimlerinin iadesini orta vadede gerçekleştirmeyi planlıyor. Demokratik açılım projesinde öncelik köy isimlerinde. Köy isimlerinin değişikliği için kanun değişikliği gerekmiyor. Değişiklik için idari işlemler yeterli. Değişiklik talebi geldikten sonra yapılacak referandum önce kaymakamlık ve valilikler ardından İçişleri Bakanlığı’nın onayından geçecek. İl ve ilçelere eski isimlerinin verilip verilmeyeceği ise bilinmiyor. Ancak il ve ilçelerin isim değişiklikleri için kanun değişikliği gerekli. Bu nedenle hükümetin nasıl bir çalışma yapacağı henüz bilinmiyor. Projeyi yürüten İçişleri Bakanlığı’nın ve AKP grubunun “Dersim” konusunu özel olarak gündemine almadığı belirtildi.
Kılıçdaroğlu: Protesto yok, istifa etmiyorum
Dersim’le ilgili sözleri nedeniyle CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen’e istifa çağrısı yapan Kemal Kılıçdaroğlu, dünkü Grup Toplantısı’na yorgun olduğu için katılmadığını söyledi. Kemal Kılıçdaroğlu, dün Meclis’teydi. Kılıçdaroğlu, istifa edip etmeyeceğine yönelik soruya “Yok öyle bir şey” yanıtını verirken, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ise gazetecilerin “Bir gelişme var mı” şeklindeki sorusuna “Siz hâlâ orada mısınız?” karşılığını verdi.
Baykal, dün TBMM’deki CHP grup toplantısına Öymen ile birlikte gelerek kendisine sahip çıkmıştı. Öymen de gazetecilerin grup toplantısı sonrası sorduğu sorulara “Dersim konusunu kapattığı’’ şeklinde cevap vermişti. Baykal’ın bugünkü cevabı da Öymen gibi kendisinin de konuyu kapattığı yorumlarına neden oldu.
Katliam tartışması Avrupa’ya taşındı
Onur Öymen’in başlattığı Dersim tartışması Avrupa’ya taşınıyor. Bugün Avrupa Parlamentosu’nda “Dersim Katliamı ve Alevilik” konulu bir konferans düzenlenecek. Osmanlı’dan bugüne devletin Alevi politikalarının ele alınacağı konferansta AP milletvekillerinin yanı sıra Türkiye’den de DTP’li vekiller ve aydınlar konuşacak.
Dersim katliamının ardından Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilişinin yıldönümü nedeniyle Avrupa Alevi örgütleri AP milletvekilleriyle birlikte AP’de bir konferans düzenliyor. “Dersim 1937-38 Aleviler-Yaşananlar ve Devletin Rolü” konulu konferansa Türkiye ve Avrupa’daki Alevi örgütlerinin liderlerleri, akademisyenler ve siyasetçiler katılacak.
Konferansın açılışını AP üyesi Jürfen Kulte ve Dersim Yeniden İnşaa Başkan Yardımcısı Mustafa Şen yapacak. Tarihçi Erdoğan Aydın, Mehmet Bayrak, Mehmet Ali Doğan, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinden bugüne dek uygulanan Alevi politikaları hakkında sunum yapacak. Prof. Dr. Doğu Ergil, “Türkiye’nin inanç politikaları”, Montpellier Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Daniel Brthemont, “Osmanlı döneminde çoğunluğun uyanışı” konulu konuşma yapacak.
Katliamın tanığı konuşacak
“Dersim Katliamı, Sürgün ve Asimilasyon” başlıklı ikinci oturumda ise yazarlar Mete Kalman, Faik Bulut, Sema Kaygusuz ve DTP Milletvekili Şerafettin Halis konuşacak. “Türkiye’nin Yakın Tarihinde Yaşanan Alevi katliamları, Toplumsal Hafıza ve Geçmiş ile Yüzleşme” başlıklı üçüncü oturumu Hollanda Senatörü Düzgün Yıldırım yönetecek ve bu başlık altında Maraş, Çorum, Sivas katliamları tartışılacak. Çorum katliamının tanığı Muharrem Erdem, Sivas’ta yakılan şair Hasret Gültekin’in eşi Yeter Gültekin, ABF Genel Sekreteri Kazım Genç, gazeteci-yazar Derya Sazak ve Oral Çalışlar da bu oturumda konuşma yapacak. Son oturumda Türk-İslam Sentezi, Alevilik, AB süreci ve demokratikleşme konusunda DTP Milletvekili Aysel Tuğluk, İstanbul Milletvekili Ufuk Uras, PSAKD Genel Sekreteri Kemal Bülbül, Demokratik Aleviler Federasyonu Genel Başkanı Ali Demir, Avrupa Yeşiller milletvekili Barbara Lochbichler konuşacak. Kapanış konuşmasını da Sol Parti Başkanı Lothar Bisky yapacak.
Taraf / ERGÜLEN TOPRAK / ANKARA - Istanbul - 19.11.2009