Necla Saydam
Biz "Hayy" isek siz de "Hayy" sınız Siz "Hu" iseniz biz de "Hu"yuz "Hayy" dan Gelen "Hu"ya gider...
Eminim birçoğumuz "Zahid Bizi Tan Eyleme" adlı türküyü/nefesi dinlemişizdir. Erkan Oğur'un o muhteşem sesiyle yorumladığı Zahit Bizi Tan Eyleme adlı nefes yüreğiyle dinleyenlerin yüreklerine dokunuyor.
Bu nefes yakın tarihimizde politik görüşleri nedeniyle ayrıştırılan, karşı karşıya getirilen kesimlerden, kendilerini "devrimci" olarak tanımlayan "tarafın" dilinde popüler olmuş ve "Sayılmayız parmak ile tükenmeyiz kırmak ile" sözleri sloganlaştırılmıştır.
Oysa iki mısrasıyla ele alınan bu türkü, slogandan çok daha öte bir anlam taşır. Herşeyden önce müzik sanatının bir eseri olarak; vuruşları, melodisi ve sözlerindeki kalite gözönünde bulundurularak dinlenilmesi gereken eserlerin başında gelir.
Öte yandan ortak kültürel mirasımıza ait eserler, bu eserleri ortaya çıkaranların duyguları, içtenlik ve iyi niyetleri ve bu türküde olduğu gibi inançlarındaki samimiyet dikkate alınarak bütün olarak ele alınmalıdır diye düşünüyorum. Bu nedenle Zahid Bizi Tan Eyleme adlı nefesi bu pencereden bakarak biraz daha açmak istedim:
Zahid bizi tan eyleme türküsü bir Bektaşi Nefesidir. En önemli özelliği bir inanç kültürünün kendini açıklaması/açmasını içermesidir.
Zahid bizi tan eyleme
Hak ismin okur dilimiz,
Sakın efsane söyleme
Hazrete varır yolumuz.
Sayılmayız parmak ile,
Tükenmeyiz kırmak ile.
Taşramızdan sormak ile,
Kimse bilmez ahvalimiz.
Erenlerin çoktur yolu,
Cümlesine dedik beli.
Gören bizi sanır deli,
Usludan yeğdir delimiz.
Muhy-i sana ola himmet,
Aşık ise cana minnet.
Cümle alemlere rahmet,
Saçar şu yoksul elimiz
Görüldüğü üzere türkünün sözleri baştan sona "ötekine" kendini ifade ediş, açıklama gereğinden doğan mısralardan oluşuyor.
“Zahid”, dinin yasak ettiği şeylerden sakınıp buyurduklarını yerine getiren kimseye deniyor. “Tan eylemek” de, yermek, sövmek anlamında... Türkü bu yönüyle de düşündürüyor. Bir görüşe sahip olanın diğer inanıştakini yermesi hatta sövmesi durumunda yerilenin inancının şerhini yapma zorunluluğunun ortaya çıkışı anlamlıdır.
zahid bizi tan eyleme
hak ismin okur dilimiz,
"Sen Zahitsen Hakk'ın buyruklarını yerine getiriyor isen ne diye bizi yerersin bizim de dilimiz Hakk ismini söyler" sözleriyle ayrılıklara değil, müşterek duyguya dikkat çekiyor.
Dörtlüğün sonunda şöyle bir uyarıyla karşılaşıyoruz;
sakın efsane söyleme
hazrete varır yolumuz.
Hakkımızda olduğumuzun dışında efsaneler söylense de yolumuz sadece sizin de kutsalınız olan "Hazret"e varmaktır.
sayılmayız parmak ile,
tükenmeyiz kırmak ile.
taşramızdan sormak ile,
kimse bilmez ahvalimiz.
Farklılığımızdan dolayı bizleri yoketmeye çalışsanız da bu yolla inançları tüketemezsiniz mesajının sonunda kimse bilmez ahvalimiz vurgusuyla anlamaya çalışmadığınız bizlerin kulaktan dolma bilgilerinizle hallerimizi bilemez, bizi tanıyamaz ve anlayamazsınız uyarısı yer alıyor.
Erenlerin çoktur yolu,
Cümlesine dedik beli.
Gören bizi sanır deli,
Usludan yeğdir delimiz.
Bu dörtlükte bir inanç kültürünün genel ilkesi yer alıyor; Hakk'a giden çok yol vardır biz inancımızla hepsine evet deriz, kabulümüzdür. Bizleri deli sansanız da böyle bir delilik usluya tercih edilmelidir hatırlatması yapılıyor.
Türkünün sonunda Erkan Oğur'un adeta ilahi bir sesle söylediği
Biz ‘”Hayy” isek siz de “Hayy” sınız
Siz “Hu” iseniz biz de “Hu”yuz
Hayy dan Gelen Huyy’a gider….
mısraları dinleyiciyi İlahi bir noktaya çekiyor. Tüm insanlığın ortak mesajını veriyor.Türkü bu son bölümüyle yüreğimize en derin dokunuşunu yapıyor.
Bektaşi-Alevi eserlerin çoğunda inanç işlenir. İşleyiş yürekten, içten ve saygılıdır. Eserlerde işlenen aşkların çoğu da inançla ilgilidir. Bugün farklılaştırılmaya ve karşı karşıya bırakılmaya çalışıldığımız Alevi kardeşlerimizin de bu türküden en az bizler kadar alması gereken mesajlar var. Sizi "tan eyleyenlere" karşı; geçmiş kültürünüzden gelen söylemi devam ettirme ve "Hakk"a geri dönme, -hem sizler, hem de biz Alevi olmayanlar için - "cümlesine beli" deme vaktidir tam da şimdi.
"Yoksul ellerimizle" cümle alemlere rahmet saçalım.
Necla Saydam
<!--
var prefix = 'ma' + 'il' + 'to';
var path = 'hr' + 'ef' + '=';
var addy49677 = 'neclasaydam' + '@';
addy49677 = addy49677 + 'kadinnews' + '.' + 'com';
var addy_text49677 = 'neclasaydam' + '@' + 'kadinnews' + '.' + 'com';
( '' );
49677 );
( '' );
//-->n
<!--
( '' );
//-->
<!--
( '' );
//-->
kadinnews.com - 23.12.2009