AİHM’in hükmü Türkiye’yi vicdani retçiliği yasallaştırmaya mecbur kılan bir yaptırım içermiyor. Buna karşılık, vicdani retçilerin askerlik yapmayı reddetmeleri durumunda aynı nedenle defalarca mahkum olmayacakları bir yasal uygulamaya geçilmesi isteniyor.
STRASBOURG - Avrupa Konseyi, vicdani retçilerin askerlik yapmayı reddettikleri gerekçesiyle askeri mahkemelerce defalarca yargılanmalarının önüne geçilmesini isteyen bir karar aldı. Karar, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, Osman Murat Ülke adlı vicdani retçi hakkında 2006 yılında açıkladığı kararın uygulanmasının denetimi çerçevesinde bu hafta Strasbourg’da düzenlenen bir toplantıda alındı.
AİHM kararlarının uygulanmasının denetiminden sorumlu Bakanlar Komitesi, 24 Ocak 2006 tarihli AİHM kararına rağmen, Osman Murat Ülke’nin geçen Temmuz ayında yeniden askeri mahkemeler önüne çağrılmasının eski ve aynı gerekçelere dayalı bir mahkumiyet temelinde yeniden hapis cezası riski yarattığını belirtti ve bu durumun düzeltilmesi için ivedi bir yasal reforma gidilmesini istedi.
Ne AİHM hükmü ne de Bakanlar Komitesi kararı, Türkiye’yi vicdani retçiliği yasallaştırmaya mecbur kılan bir yaptırım içeriyor. Buna karşılık, vicdani retçilerin askerlik yapmayı reddetmeleri durumunda aynı nedenle defalarca mahkum olmayacakları bir yasal uygulamaya geçilmesi isteniyor.
ÜLKE İÇİN SONSUZ KOVUŞTURMA VE MAHKUMİYET
Murat Ülke’nin askerli reddetmesi sonucu; emre itaatsizlikte ısrar, firar gibi nedenlerle defalarca yargılanıp, defalarca ceza almasını, her salıverilişinden sonra askeri birliğe gitmemesi nedeniyle veya gittiğinde üniforma giymeyi reddetmesi nedeniyle yeniden mahkum olarak toplam 701 gün cezaevinde kalmasını; zorunlu askerliği reddettiği sürece yasalardaki boşluk nedeniyle hayatı boyunca sonsuz bir kovuşturma ve mahkumiyet riskiyle karşı karşıya olmasını değerlendiren AİHM, Ülke’nin yaşadıklarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin işkence ve kötü muamelenin önlenmesiyle ilgili 3’üncü maddesine aykırı olduğunu belirtmişti.
AİHM’in gerekçeli kararında, felsefi görüşlerinden ötürü askerlik hizmeti yapmayı reddedenlerle ilgili olarak Türk yasalarının yetersiz olduğu not edilmiş, konunun sadece askeri kanunlarla çözümlenemeyeceği belirtilmiş ve Ankara’dan bu konuda yasal düzenlemeye gitmesi istenmişti.
Kayhan Karaca - NTV-MSNBC
19 Ekim 2007 Cuma