Âşık Veysel

(1894 - 21 Mart 1973): Saz şairi. Soyadı Şatıroğlu'dur. Sivas'a bağlı Şarkışla'nın Sivrialan köyünde doğdu. Yedi yaşında iken çiçek hastalığından...

(1894 - 21 Mart 1973): Saz şairi. Soyadı Şatıroğlu'dur. Sivas'a bağlı Şarkışla'nın Sivrialan köyünde doğdu. Yedi yaşında iken çiçek hastalığından kör oldu. Babası avunması için bir saz aldı; saz çalmayı öğrendi. Köyüne gelen saz şairlerini dinledi; onlar gibi söylemeye özendi. 1920'de ana-babasını kaybetmesi, ilk karısı Esma'nın çocuğu ile kendisini bırakıp yanaşmalarıyla kaçması kahrını artırdı; duygularını derinleştirdi. Çok sevdiği Esma'sı gidince utancından köyünde durmak istemedi; Zara ve Hafik köylerini gezdi. İkinci evliliğinden sonra da ekmek parası kazanmak için sık sık gurbete çıktı; sılâ hasreti çekti. Adını 1931'de Sivas'ta düzenlenen halk şairleri bayramında duyurdu. O sıra Sivas'ta edebiyat öğretmenliği yapan şair Ahmet Kutsi Tecer, Âşık Veysel'i bütün Türkiye'ye tanıttı. Cumhuriyetin 10. Yıldönümünde Ankara'ya getirildi (1933). Arifiye, Hasanoğlan ve Çifteler köy enstitülerinde halk türküsü öğretmenliği yaptı. Halkevlerinde, radyoda şiirlerini saz eşliğinde okudu. TBMM tarafından aylığa bağlanan Veysel köyünde öldü. Mezarı köyündedir.

Âşık Veysel, 20. yüzyılın en güçlü saz şairlerindendir. Aşkı, toprak sevgisini, tabiat sevgisini, vatan sevgisini, insan sevgisini işlediği şiirlerini güzelleme, koçaklama, taşlama, beddua, methiye, şathiye, devriye, hikmet, alegori gibi türlerde söyledi. Veysel, Âşık Edebiyatının geleneklerine bağlı idi.

Âşık Veysel'in bütün şiirlerini Ümit Yaşar Oğuzcan Dostlar Beni Hatırlasın (1970) adlı kitapta topladı. Kitapta 159 şiir yer alır. Bunlardan 117'si 11 heceli (6+5) veya 4+4+ 3 duraklı koşma tipi; 42'si ise, 8 heceli 4-4 duraklı semaî tipi şiirlerdir. Ayrıca ikisi de ikişer mısraı kavuştak olan beşer mısralı 11 heceli şiirlerdir.

Şiirleri türkü formundadır.

Doğan Kaya'nın çalışması: Âşık Veysel: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Türküleri (Ü. Kaya ile, 2000).

Yazarlar ve Şairler Haberleri

Bülent TEKİN
Nevzat Çelik
Unutulmuş bir Kürt ve Alevi aydını: Doğan Kılıç
Gülten Akın
Azmîzâde Hâletî