Abdülhak Şinasi Hisar

1883 yılında İstanbul'da doğdu. Hazine-i Evrak, Mürüvvet, İnsaniyet ve Cerîde dergilerini yayınlayan Mahmud Celaleddin Beyin oğlu, Selim Nüzhet Gerçek'in...

1883 yılında İstanbul'da doğdu. Hazine-i Evrak, Mürüvvet, İnsaniyet ve Cerîde dergilerini yayınlayan Mahmud Celaleddin Beyin oğlu, Selim Nüzhet Gerçek'in kardeşidir. Galatasaray Sultanîsini bitirdi. Recaîzâde Ekrem, Müftüoğlu Ahmed Hikmet, Tevfik Fikret, Abdurrahman Şeref sultanîde hocaları; Ahmed Haşim, Refek Halid (Karay), Hamdullah Suphi (Tanrıöver), İzzet Melih (Devrim), Tahsin Nahid okul arkadaşlarıydı. 1905'te Paris'te gitti ve Ecole Libre des Sciences Politiques'e girdi. Burada Jön Türklerin liderlerinden Ahmed Rıza, Prens Sabahaddin, Nihad Reşad (Belger) ve Yahya Kemal'le görüşüyordu. Onu siyasî çevrelerden çok edebiyat çevresi çekti. Sanat ve edebiyat adamlarının toplandığı Quarter Latin'e devam etti; Maurice Barrès, Jean Moréas, Emile Faguet, Henri de Régnier, Jean Cocteau, Anatole France ile tanıştı.

Pariste üç yıl kalan ve Ecole Libre des Sciences Politiques'i bitirmeden yurda dönen Abdülhak Şinasi 1909-1913 yılları arasında bir Fransız inşaat şirketinde, 1913-1920 Kozlu-Kielimli-Kandilli madenlerini işleten Stinnes şirketinde, 1920-1924 yılları arasında Osmanlı Bankasında, 1924-1925'te Reji İdariesinde çalıştı. 1931-1936 yılları arasında Ankara'da Balkan Birliğinin umumî kâtipliğini yürüttü. Hamdullah Suphi Tanrıöver'in delâletiyle Dışişleri Bakanlığında müşavir olarak görev aldı (1936-1948). Rahatsızlığı yüzünden 1948'de istifa ederek İstanbul'a döndü. Son yıllarında Merkez Bankası başmütercimliği yaptı. İstanbul'da öldü. Kabri Merkezefendi Mezarlığındadır.

Dönem arkadaşlarına göre Abdülhak Şinasi'nin imzası geç görülmüştür. 1921 yılında İleri gazetesiyle Dergâh mecmuasında 'Kitaplar ve Muharrirler' başlığıyla kitap tenkitleri ve tanıtma yazıları yazdı. Aynı zamanda Yarın'da 'Saatler ve Mevsimler' başlığıyla şiiri yayınlanıyordu. 1921'den 1928'e kadar yedi yıl yine suskunluk devresine girdi. 1928'den sonra sohbet, hâtıra, seyahat ve deneme türünde yazıları çıkmaya başladı. Milliyet'te hemen her hafta edebî sohbetleri (1931), Ülkü (1933-1934), Varlık (1933-1942) ve Ağaç (1936) dergilerinde eski ve yeni edebiyatla ilgili denemeleri, Balkan seyahatiyle ilgili intibaları çıktı. İstanbul'da yaşamaya başladıktan sonra Varlık (1952-1953), Türk Yurdu (1954-1957), drergileriyle Yeni İstanbul (1949-1950) gazetesinde yazdı.

1918-1921 yılları arasında Ahmed Hâşim ve Yahya Kemal'in tesirinde yazdığı şiirlerinde hecenin değişik ölçüleri içinde yerli ve Batılı nazım şekillerini deneyen Abdülhak Şinasi şiirden tamamen uzaklaşarak nesre yöneldi.

Titizliğinden dolayı kitaplarını geç yayınlamıştır. 1941'de yayınladığı Fahim Bey ve Biz romanı, 1942'de Cumhuriyet Halk Partisi Hikâye ve Roman Mükâfatı üçüncülüğünü kazanınca daha geniş bir çevrede tanındı.

Romanlarında mutluluk içinde geçen çocukluk ve gençlik yıllarına ait hatıralarını anlatır. Hemen bütün eserlerinde geçmiş zaman hasreti görülür. Üslûpçu bir yazar olan Hisar'ın kahramanları daima aile içinde yakından tanıdığı tiplerdir. Onların huylarını, düşünce ve duygularını başarılıyla canlandırmıştır. Bieyografi ve hâtıraları roman türüne, romanları da hâtıra türüne yakındır.

Romanları: Fahim Bey ve Biz (1941), Çamlıca'daki Eniştemiz (1944), Ali Nizâmi Bey'in Alafrangalığı ve Şeyhliği (1952). Hatıra-denemeleri: Boğaziçi Mehtapları (1942), Boğaziçi Yalıları (1954), Geçmiş Zaman Köşkleri (1956), Kelime Kavgası (Dergi ve gaztelerdeki yazıları. Haz. Tahsin Yıldırım, 2005), Geçmiş Zaman Edipleri (Haz. Doğan Hızlan, 2005), Geçmiş Zaman Edipleri (40'a yakın yazar ve şairin portresi. Haz. Tahsin Yıldırım, 2005), Edebiyata Dair (2005), Romana Dair (2005). İncelemeleri: İstanbul ve Piyer Loti (1958), Yahya Kemal'e Vedâ (1959), Ahmet Hâşim: Şiiri ve Hayatı (1963). Antolojileri: Aşk Ne İmiş Her Ne Var Alemde (1955). Geçmiş Zaman Fıkraları (1958).

Necmettin Turinay'ın doktora tezi: Abdülhak Şinasi Hisar (1989).

Yazarlar ve Şairler Haberleri

Bülent TEKİN
Nevzat Çelik
Unutulmuş bir Kürt ve Alevi aydını: Doğan Kılıç
Gülten Akın
Azmîzâde Hâletî