Türkiye karikatürünün önemli ustalarından Turhan Selçuk yaşamını yitirdi. ‘Abdülcanbaz’ karakterinin yaratıcısı Turhan Selçuk, tedavi gördüğü Acıbadem Maslak Hastanesi’nde öldü.
1922 yılında Milas’da doğan Selçuk’un ilk karikatürleri 1941’de Adana’da Türk Sözü, İstanbul’da Kırmızı Beyaz ve Şut’ta yayımlandı.
1948’de Şaka, Akbaba, Tasvir ve Aydede dergilerinin kadrolarında yer aldı. Ertesi yıl Yeni İstanbul gazetesine girdi. ABD`li karikatürcü Saul Steinberg’in “çizgiyle mizah” anlayışını benimsedi. Aynı gazetede karikatür tarihini ele alan yazılar kaleme aldı. “Grafik mizah”ın karikatürün evrensel anlatımı olduğunu savundu.
1950 KUŞAĞININ İLK YAYINI
1951’de ilk sergisini açtı; 1952’de, kardeşi İlhan Selçuk ile birlikte öncülerinden olduğu 1950 Kuşağı`nın ilk yayını 41 Buçuk adlı mizah dergisini, 1953`te de Karikatür’ü yayımladı.
İlk kitabı Turhan Selçuk Karikatür Albümü’nü çıkardığı 1954’te Milliyet gazetesine başkarikatürcü olarak giren sanatçı, oluşturduğu karikatür üslubunu bu dönemde geometrik bir estetiğe oturtmaya başladı ve bu tür yapıtları, kardeşiyle birlikte çıkardığı mizah dergisi Dolmuş’ta ivme kazandı.
ABDÜLCANBAZ’IN MACERALARI
1957’de Milliyet’te “Abdülcanbaz” adlı ünlü çizgi roman kahramanının maceralarına başladı; 1959’da 140 Karikatür’de yeni dönem yapıtlarından bir seçki düzenledi. 1960’larda İtalyan mizah dergisi II Travaso`nun kadrosuna girdi.
1961`de haftalık politika dergisi Yön’de çizmeye başladı; 1962’de Turhan 62, 1964’te ise Hiyeroglif, 1969`da Hal ve Gidiş’i yayımladı. Aynı yıl ikinci kez Yeni İstanbul’a döndü, daha sonra Akşam’a geçti, 1972’de ise Cumhuriyet gazetesinde haftalık panaromik politik karikatürler çizmeye başladı. 1979’da ansiklopedik albümü Söz Çizginin’i yayımladıktan sonra 1980’de Milliyet’e döndü.
Milliyet gazetesinin ardından son olarak Cumhuriyet gazetesinde çizen Turhan Selçuk, gazeteci-yazar İlhan Selçuk’un kardeşiydi.
Karikatürleri dünya müzelerini süsledi
İstanbul’da 88 yaşında vefat eden karikatürist Turhan Selçuk, 1973 yılında Sanatçılar Birliği tarafından “Halkın Sanatçısı”, 1983’te Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Yılın Karikatürcüsü” seçilmiş, 1997 yılında da “Cumhurbaşkanlığı Büyük Sanat Ödülü”nü almıştı.
Türk mizahının önde gelen isimlerinden ve Türkiye’de mizaha yön veren karikatüristlerden biri olan Selçuk, Muğla’nın Milas ilçesinde 1922 yılında dünyaya geldi. Semih Balcıoğlu ve Ferit Öngören ile beraber Karikatürcüler Derneği’nin kurucularından olan Selçuk, Yeni İstanbul, Yeni Gazete, Akşam, Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde ve Akis, Yön, Devrim ve Toplum gibi dergilerde çizdi. Selçuk, 1973 yılında Sanatçılar Birliği tarafından “Halkın Sanatçısı”, 1983’te Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Yılın Karikatürcüsü” seçildi.
“Bordighera Altın Palmiye (1956)”, “Gümüş Hurma (1962)”, “İppocampo (1970)”, “Vercelli (1975)”, “Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü (1984)” ve 1997 yılında da “Cumhurbaşkanlığı Büyük Sanat Ödülü”nü alan Selçuk’un, 1992 yılında Dışişleri Bakanlığı’nın önerisi üzerine hazırladığı “İnsan Hakları” konulu sergisi Avrupa Konseyinin önerisiyle ilk kez Strasbourg’da açıldı ve 1997’ye kadar Avrupa’nın çeşitli kentlerinde ve Güney Afrika’da izlenime sunuldu.
Selçuk’un “Barış ve Kitap” konulu karikatürü, 1992’de Avrupa Konseyi’nin başlattığı kitap okuma kampanyası boyunca bütün afiş ve dokümanlarda logo olarak kullanıldı. Turhan Selçuk çalışmalarını, “Turhan Selçuk Karikatür Albümü (1954)”, “140 Karikatür (1959)”, “Turhan 62 (1962)”, “Hiyeroglif (1964)”, “Hal ve Gidiş Sıfır (1969)” ile “Söz Çizginin (1979)” adlı albümlerinde topladı.
BİRGÜN - 12 Mart 2010