ABD’de yaşayan Aleviler, ABD tarihinde ilk kez Aleviler adına bir eylem gerçekleştirecek ve Tayyip Erdoğan'ı protesto edecek.
ABD’de yaşayan Aleviler, ABD tarihinde ilk kez Aleviler adına bir eylem gerçekleştirecek. Erdoğan’ın Alevilerle ilgili nefret söylemini kınamak amacıyla yapılacak ilk etkinlik, Alevilerin örgütlü mücadelesinin yeni bir aşamaya da ulaştığının habercisi…
Türkiye’de Alevilikle ilgili ilk bildiri 1963 yılında “Seyfi Oktay, Mustafa Timisi, Engin Dikmen ve Ali İlhan”ın imzalarıyla yayınlanmıştı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Alevilerin kamuoyu önünde gerçekleştirdikleri ilk basın toplantısıydı. Sözkonusu bildiri, Diyanet İşleri Başkanlığı’nda Alevilerin de temsil edilmesini öngören yasa tasarısının meclise sunulmasından sonra sağcı basın tarafından yürütülen çirkin kampanya idi. Sağcı gazeteler, Alevilerin Diyanet’te temsil edilmesiyle “mum söndü” törenlerinin camilerde yapılmaya başlanacağı iftirasında bulunuyorlar, Aleviler için “sapkın inanç mensupları” ifadelerini kullanıyorlardı. Seyfi Oktay, Mustafa Timisi, Engin Dikmen ve Ali İlhan adı üniversite öğrencileri, işte bu çirkin kampanyayı kınamak için bildiri yayınladılar ve bu bildiri, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Aleviler adına bir ilk oldu. Aynı grup, “Türkiye’de laiklik ve tatbikatı” konulu bir panel de düzenleyerek, Türkiye’deki laiklik uygulamasını tartışmaya açmışlardı.
ABD’de bir ilk oluyor
Şimdi ABD’de de Aleviler, bir başka ilke imza atıyorlar. Tıpkı 1963’te Alevilere yönelik iftira kampanyasına tepki gösterildiği gibi, ABD’de de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın referandum mitinglerinde Aleviler için kullandığı ayrımcı ve bölücü ifadeleri mahkum edilecek. “Özgürlüğün engellerinin kaldırılmasını amaçlar” sloganıyla 1996 yılında kurulan “Pazar Sohbetleri” grubu, 2 Ekim Cumartesi günü New York’ta A La Turka Sultan Restaurant’ta basın toplantısı yapacak ve Başbakan Erdoğan’a tepkilerini dile getirecek.
Basın toplantısında İngilizce ve Türkçe olarak okunacak o metin ve imzacı kurumlar şöyle:
TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANI’NIN ALEVİ KARŞITI SÖYLEMİNİ ŞİDDETLE KINIYORUZ
Aşağıda imzası olan dernek ve grupların, Alevi ve Alevi olmayan, dünyanın çeşitli yerlerinde yaşayan üyeleri olarak bizler, Türkiye’nin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son zamanlardaki Alevi karşıtı söylemlerinden ve AKP hükümetinin Alevi kökenli kişileri sivil ve askeri bürokrasiden tasfiye etme yönündeki çabalarından derin endişe duymaktayız.
12 Eylül, Pazar günü oylanan (kimi hukukçulara göre yargının yürütmeden bağımsızlıgını ortadan kaldıracak) anayasa değişikliklerine ‘evet’ oyu verilmesi için yaptığı miting konuşmalarında, Erdoğan muhtelif defalar Alevileri hedef alan “yargıda belli bir mezhebi grup var,” “bana Alevi hakimler ceza verdi” türü sözler etmiştir. Ayrica, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun bazı üyelerinin Alevi kökenlerini ima ederek “dedelerden artık talimat alınmayacak” ifadesini kullanmıştır. Hem Tayyip Erdoğan hem de Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek gibi AKP’nin diğer üyeleri, ana muhalefet partisi CHP’nin yeni başkanı Kemal Kılıçtaroğlu’nun Aleviliğini (ve Kürtlüğünü ve kimi iddialara göre annesinin Ermeniliğini) kamuoyu önünde defalarca ve alaycı bir tavırla vurgulamışlardır. Bu talihsiz durumu daha da vahim kılan, kaynağı bizzat MHP genel başkanı Devlet Bahçeli olan, AKP’lilerin MHP’nin tabanına “yüksek yargıdan Alevileri temizliyoruz” şeklinde propaganda yaptıkları yönünde basında çıkan haberlerdir. Tüm bunlar, kabul edilen bazı anayasa değişikliklerinin Alevi karşıtı amaçlar taşıdığı yönündeki korkuları arttırmakta ve teyit etmektedir.
Biz inanıyoruz ki başbakanın ve partisinin bü tür söylemleri ve uygulamaları Türkiye Devleti’nin Alevi vatandaşlarının anayasal haklarını ihlal etmekte ve demokratik değerler ve insan hakları ile doğrudan çelişmektedir. Bizler ayrıca, bu tür provakatif ifade ve uygulamaların, yakın geçmişte muhtelif kereler örneklerini gördüğümüz türde toplumsal çatışamaları tetikleyebileceği yönünde ciddi kaygılar taşımaktayız.
Bu yüzden bizler Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, kendisinin ve partisinin şu ana kadar yaptığı Alevi karşıtı ifadelerini geri almasını, kendisinin ve partisinin ayrımcı söylemlerine ve ugulamalarına derhal son vermesini ve kamuoyu önünde bunlardan dolayı özür dilemesini istiyoruz. Ayrıca hem siz basın mensuplarını, hem de demokratik değerleri ve insan haklarını savunan, Türkiye’deki ve dünyadaki tüm sivil toplum örgütlerini Türkiye’deki Alevi toplumunun sorunlarına karşı daha duyarlı olmaya davet ediyoruz.
Aleviler Kimdir?
Türkiye dışında şaşırtıcı derecede az tanınan Aleviler ve onlarla iç içe geçmiş Bektaşiler Türkiye’deki en büyük ikinci inanç grubudur ve genellikle ilerici ve seküler siyasi tavırlarıyla bilinirler. Türkiye nüfusunun %15 ile % 25 arası bir bölümü Alevidir, ayrıca Balkan ülkelerinde yaşayan küçük Alevi-Bektaşi toplulukları da vardır. Alevilik ortodoks İslam’dan, Sufism ve İslam öncesi mistik geleneklerle olan bağlantısı; şer’î kuralları ve cinsiyet ayrımcılığını kabul etmeyişi; ve hem erkeklerin hem kadınların katıldığı, müzik eşliğinde deyişler okunan ve semah dönülen toplu ibadetleri ile ayrışır.
Geçmişte Aleviler, onlara dinsel ve siyasal alandaki muhalif tavırları nedeniyle şüpheyle bakan Sünni çoğunluğun ve devlet otoritelerinin korkusuyla ibadetlerini gizli yaparlardı. Aleviler 1950’lerden itibaren köylerden kentlere göçetmeye başladılar, ama 1980’lerin sonu ve 90’ların başında yaşanan Alevi kültürel canlanışına kadar Alevilik Türkiye’de üzerinde konuşulmayan ve yazılmayan bir tabu olarak kaldı. Bu tarihten sonra Alevi inanç ve kültürü toplumda büyük görünülürlük kazanmış olmakla birlikte, Aleviler halen inanç özgürlüğünün temel haklarından mahrumdurlar. İbadethaneleri olan cemevleri halen yasal olarak kabul edilmemekte ve Alevi çocukları ilkokuldan lisenin sonuna kadar verilen zorunlu din derslerinde Sünni-ortodoks İslam’ın gereklerine göre eğitilmektedir.
İMZACI KURUMLAR:
- PAZAR SOHBETLERİ: New York, 1996
- KANADA ALEVİ KÜLTÜR MERKEZİ, Toronto, 1996
- AMERİKA ALEVİ KÜLTÜR MERKEZİ, New York, 1997
- ROCHESTER ALEVİ CEMAATİ, Rochester, 2010
- AVRUPA ALEVİ BİRLİKLERİ KONFEDERASYONU, Köln-Germany, 2002
- ALEVI-BEKTAŞİ KURULUŞLARI FEDERASYONU, Ankara-Turkey, 2003
- PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR DERNEĞİ, Turkey, 1988
- CEM VAKFI, Istanbul, TURKEY, 1995
-
ALEVİ ENSTİTÜSÜ, Ankara-Turkey, 2008
Kelime ATA/ habercek.com - 28 Eylül 2010