Mustafa MUTLU
İnsanoğlu yaşadıkça neler görüyor... Çok değil daha 20-25 yıl önceye kadar dünyada birçok “sosyalist” devlet vardı! Ancak onlarca yıllık geleneğe sahip bu koca devletler bile küresel sermayenin estirdiği “liberalleşme” sürecine teslim oldu.
Sovyetler Birliği dağıldı eski Doğu Bloku ülkeleri tek tek Avrupa Birliği üyesi oldu...
Ve hepsi “sosyalizm”den vazgeçti serbest piyasa ekonomisine döndü.
Daha 20-25 yıl öncesine kadar kapitalist ülkelerden toplu iğne bile satın almayan, özel sektöre izin vermeyen ya da kısıtlayan bu ülkeler kapitalizmi eski kapitalistlerden bile daha fazla benimsedi...
Devasa şirketler özelleştirildi her ülkede üç-beş “dolar milyarderi” türedi!
Biz de 1980’den sonra dünyadaki bu eğilime ayak uydurduk ve birkaçı hariç neredeyse bütün kamu kuruluşlarını özelleştirdik...
Bankalarımızı, stratejik dediğimiz iletişim ve petrol şirketlerini bile yabancılara sattık...
***
Ama ABD’de başlayan ve tüm dünyaya hızla yayılan son küresel kriz “kapitalizmin anavatanı” olan bu ülkede bile garip (!) kararların alınmasına yol açtı...
Kapitalizmin temel kuralı sermayenin özgürce artması ve özgürce batmasıdır!
İsteyen istediği alana yatırım yapar, istediği fiyatı belirler, istediği kişilerle çalışır, hisselerini halka istediği oranlarda açar...
Ve başarılı olursa, kazanabildiği kadar paraya boğulabildiği gibi...
Başarısızlık durumunda da “özgürce” batar!
Eğer yasa dışı yollara başvurmadılarsa hissedarlarından başka hiç kimse bu şirketlerin yöneticilerine “Neden battın” diye hesap soramaz...
Çünkü devlet ekonomiye asla müdahale etmez!
Batan firmaları destekleyerek, ayakta kalan firmalara karşı haksız rekabete neden olmaz!
Gelin görün ki bugünlerde ABD’de hiç kimse, kapitalizmin bu temel kurallarını umursamıyor...
Batan dev şirketler kamulaştırılıyor...
Devlet, şirketleri kurtarmak için Türkiye’nin Gayrı Safi Milli Hasılası’ndan daha fazla bir parayı (700 milyar dolar) harcamayı göze alıyor...
Her biri birer “kapitalizm krallığı” olan akıl almaz büyüklükteki o şirketler tek tek “devlet şirketi” oluyor!
Bir başka deyişle...
Devlet, Amerikan halkının vergilerinden sağladığı parayla, beceriksiz kapitalistlerin batırdığı şirketleri kurtarmaya soyunuyor!
***
Peki kapitalizmin ekmek kadar, su kadar kutsal sayıldığı ABD’de neden yapılıyor tüm bunlar? Şirketler neden kamulaştırılıyor?
Sorunun yanıtı basit:
İşsizliğin ve yoksulluğun yaygınlaşmasını önlemek için...
***
Kaderin cilvesine bakın ki sosyalizmin de amacı aynıydı!
Kapitalizmin en büyük gücü ABD, bu kamulaştırma operasyonuyla yıllar önce çökerttiği sosyalist devletleri taklit eder hale geldi...
Çünkü onlarda da şirketlerin mülkiyetini devlet üstleniyor, bu sayede tek bir vatandaş bile işsiz, aç bırakılmıyordu.
***
Kısacası dünya bugüne kadar çok kriz gördü...
Ama ilk kez bir kriz, kapitalizmin sorgulanmasına yol açacak ve belki de yeni bir ekonomik model oluşturulmasını gerektirecek büyüklüğe ulaştı.
Bu ilginç gelişmeyi izlemeye devam edeceğiz!
Mustafa Mutlu
<!--
var prefix = 'ma' + 'il' + 'to';
var path = 'hr' + 'ef' + '=';
var addy34901 = 'mmutlu' + '@';
addy34901 = addy34901 + 'gazetevatan' + '.' + 'com';
var addy_text34901 = 'mmutlu' + '@' + 'gazetevatan' + '.' + 'com';
( '' );
34901 );
( '' );
//-->n
<!--
( '' );
//-->
<!--
( '' );
//-->
VATAN - 28 Eylül 2008