O doktor Alevileri fişlemiyordu

Ezgi BAŞARAN / Radikal

Turhal'ın formülü, ABD'deki birçok tıp fakültesinin uyguladığı anket yöntemiydi.

* Kafasını hastalarından ve bilimsel yayınlarından kaldıramayan bir doktorun başına gelenleri okuyacaksınız. Sayısız kişiyi kurtarmış, rahatlatmış, onlara güven vermiş bir doktor. Şimdi hakkında, kanser hastalarının dinini, mezhebini irdeleyen, ayrımcılık yapan biri algısı oluştu. Halbuki hikaye hiç de öyle değil.

* Prof. Serdar Turhal, Marmara Üniversitesi Klinik Onkoloji bölümünü kurmadan önce yıllarca ABD’nin en prestijli tıp merkezlerinde eğitim gördü. Amerikan İç Hastalıkları Kurulu’ndan onkoloji sertifikası olan birkaç Türk doktordan biridir. Kıymetlidir; sadece bir klinisyen olarak değil, aynı zamanda yabancı literatürü takip etmek ve katkıda bulunmak bakımından da.

* Geçen yıl Türkiye’deki onkoloji hemşirelerinin de dış yayın yapması, böylece akademik kariyerlerinde ilerlemeleri için bir araştırma formülü buldu. Yani o ve başkanlığını yürüttüğü Türk Onkoloji Çalışma Grubu’nun diğer üyeleri. Formül, ABD’deki birçok tıp fakültesinin uyguladığı anket yöntemiydi.

* Türkiye’deki 13 üniversite hastanesinde görev yapan onkoloji hemşireleri kanser hastalarına sorular yöneltecekti. Amaç basit: Kanser ile inanç arasındaki bağı anlamak... Hastalar kansere yakalandıktan sonra daha mı dindar oluyor? İnançlı hastalarla, inançsız hastaların tedavi süreçleri arasında farklar var mı? Gibi...
 
* Batılı doktorlar yıllardır kanser ve din arasındaki ilişkiyi çözmeye çalışıyor. Böyle benzer anketler düzenleyerek. Dolayısıyla Turhal ve meslektaşları daha önce ABD’de uygulanan bir anketi alıp Türkçe’ye çevirdi ve hemşirelere dağıttı. Hemşireler de ankete katılmayı kabul eden hastalara soruları sordu. Sonuç felaket: “Kanserli Aleviler fişleniyor!”, “Fişlemeden Sağlık Bakanlığı’nın haberi yok, sorumlu Dr. Serdar Turhal!” minvalinde haberler.

* Alevi dernekleri Turhal’ı kınadı. CHP İzmir Milletvekili Selçuk Ayhan Meclis’te soru önergesi verdi. Çünkü ankette “Alevi misiniz, Sünni mi?” şeklinde bir soru vardı. Niye vardı?

* Prof. Turhal şöyle açıkladı bana: “ABD’deki anketin sorularını aynen aldık. Orada Ortodoks musunuz, Katolik mi diye bir soru vardı. Biz de soruyu bu topraklara tercüme ettik. Ben hayatta kimsenin mezhebiyle filan ilgilenen biri değilimdir. Başımdan kaynar sular döküldü. Aklımın ucundan geçmeyecek bir tepkiyle karşılaştım. Tek amacım onkoloji hemşirelerini akademik sürece dahil etmekti. Araştırmaya son vermek zorunda kaldık.”

* Alevilerin o soruya tepki göstermesindeki ezberi o kadar iyi anlıyorum ki… Bir yandan da dünyanın her yerinde yapılabilen bir araştırmanın Türkiye’de yapılamamasına, Turhal gibi bir doktorun adının hiç hak etmediği bir biçimde “fişçi”ye çıkmasını içime sindiremiyorum.

* Aklı ve kalbi kanserle mücadele etmenin daha etkili ve daha acısız yollarını bulmaya güdümlü bir bilim adamının bilmediği şey şuydu: Bizleri kanserden önce bu hassasiyet ve bu hassasiyeti yaratan tarihi ve güncel koşullar öldürecek. Din ve kimlik siyasetinin kafamıza kafamıza düşen olgun meyveleri bunlar. Maalesef böyle.

Kanser hastalarında Tanrı imajı

* Tıp alanındaki dış yayınların biriktiği PubMed’in arşivine girip son dönemde din ve kanser üzerine ne tür araştırmalar yapılmış inceledim. Bakın sadece birkaçını sıralıyorum:

* İleri seviyedeki kanser hastası Tayvanlıların ruhani ihtiyaçları – Kasım 2010

* Hong Kong’daki kanser hastaları için umudun anlamı – Haziran 2010

* Meme kanseri olan Malezyalı Müslüman kadınlar mücadele ederken dini ne kadar kullanıyor – Ekim 2010

* Güney Avrupalı kanser hastalarının tedavisinde din ve uhreviliğin etkisi- Eylül 2010

* Kanser hastalarında Tanrı imajı – Ekim 2010 / Avrupa

* “Eğer Tanrı beni dün isteseydi, bugün burada olmazdım: Kanser hastalarının inanç deneyimlerindeki temalar” – Mayıs 2010 / Avrupa

* Görüldüğü üzere kanserli hastalar üzerinde bu tür çalışmalar yapmak son derece olağan, son birkaç yıldır da pek yaygın. Bu araştırmalar da, aynı Prof. Turhal’ın planladığı ama nihayetlendiremediği yöntemle, yani hastalara anket soruları sorularak yapılıyor. Gizli bir gündemi veya art niyeti olmayan anketler bunlar. En azından makul ülkelerde öyle karşılanıyor.

Radikal - 03.03.2011