Kızılbaşlık
Kırmızı tac giyip, kırmızı sarık sardıklarından dolayı kendilerine Kızılbaş adı verilmiştir.
Alevilik, Şiiliğin Türkiye'deki bağlılarına verilen addır. Kızılbaşlık ise siyasal Alevilere verilen addır. Başlangıçlarda kırmızı tac giyip, kırmızı sarık sardıklarından dolayı kendilerine Kızılbaş adı verilmiştir.
Kızılbaş, Osmanlı elitistleri tarafından Şiilerle Alevileri nitelendirmek için kullanılan bir tabirdir.
Osmanlı kayıtlarında "Alici Türkmenlere" kızılbaş denilirdi.
Osmanlı belgelerinde “Kızılbaş” tabiri sıklıkla Safevi Devletinin hizmetindeki Türkmenler için kullanmaktadır.
Safeviye Tarikatı'nın şeyhi olan Şeyh Haydar (1460-1488), müritleri arasında birliği sağlamak için yeni bir kıyafet kabul etti. Bu kıyafetin en orijinal tarafı başa geçirilen serpuştu. Kırmızı renkte ve 12 dilimli olan bu serpuşun her diliminde 12 imamların adları yazılı idi. Bu kırmızı serpuştan sonra Osmanlılar Şiileri nitelendirmek için "kızılbaş" tabirini kullanmaya başladı.
Şah İsmail'in babası Şeyh Haydarın rüyasına giren İmam Ali'nin emrine göre bu başlığı takmaya başladığı düşünülmektedir.
Kızılbaşlar, Osmanlı Devleti ve Şeybani Hanlığı'nın "Kızılbaş ülkesi" olarak hitap etikleri Safevi Hanedanı'nın kurulmasında büyük rolü oynamış ve 'soyurghal' adlı büyük toprak sahibi olmuşlardır. Ancak siyaseti karıştırdıkları gerekçesiyle Kızılbaş ordusu yerine saray gulam (Osmanlı'daki Kapıkulu)larından modern orduyu oluşturan Şah Abbas tarafından merkezden uzaklaştırılmışlardır.
(vikipedi)
http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1z%C4%B1lba%C5%9F
Özellikle Safevilerin hükümdarı Şah İsmail ve Yavuz Sultan Selim arasındaki çekişmeden sonra Kızılbaş tabiri giderek Alevileri ve Ali taraftarlarını aşağılamak için kullanılmaya başlanmıştır.
Kızılbaşlık tarihi süreçte, Alevi -Bektaşi inanç ve kültür öğretisinin, toplumsal yaşam tarzının siyasallaşmış doktrinel adına ve devlet iktidarını amaçlayan stratejik hedefine sosyo-ekonomik toplumsal kuramının uygulama düzeninin sistemine denmiştir. Yani Alevilik öğretisinin toplumu bilgi ve becerilerisiyle yönetme, iktidar erkiyle uygulama modeline Kızılbaşlık sistemi denir.
Bugün ise Alevilik ve Kızılbaşlık özdeş hale gelmiştir.
Kızılbaşlık siyasetinin temellerini Hâcı Bektaş Veli Dergâhı Postnişini Balım Sultan (1458-1519/20) ile Şah İsmail Hatayî (1487-1524) atmışlar ve teorize etmişlerdir. Anadolu Alevi ve Bektaşi'lerinin derleniş ve toparlanışlarının birincisini, Baba İlyas (?-1240) ikincisini, Sultan Hünkâr Hâce Bektaş-ı Veli (1209/10-1271/2) üçüncüsünü, Şeyh Bedreddin (1357-1420) dördüncüsünü ise Şah İsmail Hatayî gerçekleştirir.
(http://www.hubyar.net/index.php…)
Erdoğan Aydın
"Osmanlı Gerçeği"
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.