Hükümetin yol haritası hazır; ilk adım Alevî zirvesi 
 
(ZAMAN) - Hükümetin Alevilerle ilgili açılımında izleyeceği yol haritası netleşmeye başladı. Devlet Bakanı Said Yazıcıoğlu ve AK Parti İstanbul Milletvekili Reha Çamuroğlu öncülüğünde bir süredir üzerinde çalışılan taslakta sona gelindi. 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına sunulan taslağa göre hükümet, Alevî sivil toplum örgütü temsilcileri, dinî önderler ve akademisyenlerle zirvede bir araya gelecek. 11 Ocak 2008'deki Muharrem iftarının aksine zirveye 'Aleviliği İslam dışı' gören örgüt temsilcileri de davet edilecek. Burada dile getirilecek taleplerin hayata geçirilmesi için bütün siyasî partiler ziyaret edilerek Meclis'in desteği alınmaya çalışılacak. Başbakan, bunun için AK Parti Grup Başkan Vekili Nihat Ergün'ü görevlendirdi. Ayrıca Madımak Oteli'nin bulunduğu yerdeki lokanta kaldırılarak, Kültür Bakanlığı'nın eserlerinin satıldığı bir mağazaya dönüştürülecek. 2 Temmuz olaylarında hayatını kaybeden şair ve yazarlar için ise burada bir köşe açılacak.

AK Parti'nin Alevi milletvekillerinden Reha Çamuroğlu, yürütülen çalışmaları Zaman'a anlattı. Çamuroğlu, Alevilerin Sıhhiye'de düzenlediği 9 Kasım mitinginden önce Başbakan'ın kendisini telefonla arayarak, "Bu meseleyi çözmemiz lazım." dediğini anlatıyor. Erdoğan'ın Bakanlar Kurulu toplantısında, koordinasyon görevini ise Devlet Bakanı Yazıcıoğlu'nun üstlenmesini istediğini belirtiyor. Çamuroğlu, çözüm konusunda hiç olmadığı kadar umutlu: "Sayın Başbakan sürecin devamına dair iradesini kesin olarak ortaya koymuştur."

Belirlenen yol haritasına göre siyasi partilerle görüşmeler yapılacağını anlatarak, şunları kaydediyor: "Alevi sivil toplum kuruluşları ve kanaat önderleriyle görüşülecek. Entelektüellerin görüşleri alınacak. Workshop biçiminde toplantıda bir araya geleceğiz. Madımak meselesi halledilecek. Otelin altındaki kebapçı Kültür Bakanlığı eserlerinin satılacağı bir Dösim mağazasına dönüştürülebilir. Kültür Bakanlığı'nın girişimi var. Elim olayda kaybettiğimiz vatandaşlarımız anısına bir köşe yapılabilir."

İstanbul Milletvekili, Alevileri değiştirmek gibi bir gayretleri olmadığını üzerine basarak vurguluyor. Cemevleri konusuna ise pek değinmek istemiyor. Cemevlerinin kültür evi mi, inanç merkezi mi yoksa ibadethane mi olarak yasal düzenlemeye kavuşacağı konusunda bilgi vermiyor. Zirvenin ardından her şeyin şekilleneceğini ifade ediyor. Kendi düşüncesini ise şöyle dile getiriyor: "Alevilik kültürdür diyenler şimdi birileri cemevleri kültür evi olacak deyince 'hayır onlar ibadethanedir' diyorlar. Bir kere inanç mı, kültür mü karar vermeleri lazım. Arkadaşların şunu unutmaması lazım. Bazı gruplar her zaman kabul göreceği mümkün olan talepler yerine kabul görmesi mümkün olmayan taleplere hazırlar. Çözümü istemeyenlerin de olduğu unutulmamalı."

Reha Çamuroğlu, Türkiye'deki Alevilik konusunun uluslararası bir mesele haline getirilmesine ise şiddetle karşı çıkıyor: "Almanya'da bir Alevilik yaratılmaya çalışılıyor. Oradaki Aleviliğin Türkiye'ye uzantıları var ve bu uzantılar siz ağzınızla kuş tutsanız yeni talepler bulacaklardır." Bu yıl başındaki iftar programına atıfta bulunan Çamuroğlu, o günden bu yana çok mesafe alındığı kanaatinde. Geçen yıla göre daha fazla konsensüs sağlandığını şu sözlerle ifade ediyor: "Yaptığımız görüşmeler, diyaloglar, bürokrasinin tutumu, siyasi şahıslar; başlı başına Devlet Bahçeli Bey'in açıklaması bile daha geniş bir konsensüs olduğunu gösteriyor. Daha geniş bir mutabakata gidiyoruz. Cem Vakfı'yla olsun diğer Aleviliği İslam içi gören yaklaşımlarla olsun ilişkilerimiz çok daha olumlu bir seviyeye ulaştı. Herkeste bir yumuşama ve sakinleşme meydana geldi."

'Dedelere maaş' konusunda görüş birliği yok

Hacıbektaş Belediye Başkanı Ali Rıza Selmanpakoğlu:

Alevilerin din işlerinin yürütüleceği tek bir mercii var, o da Diyanet. Aleviliği sanki İslam dışıymış, bir kültürel olguymuş gibi Kültür Bakanlığı'na bağlamak çok yanlış sonuçlar doğurur. Dedelere maaş bağlanması da sıkıntılara yol açar. Dedenin maaşını o cemevinden yararlananların vermesi en doğrusu. Zorunlu din dersleri kaldırılmalı.

Alevi dedesi Murtaza Şirin:

Zerre miktar bir yerden ışık geliyorsa açılıma iyi bakılmalı. Bin yıllık sorun bir günde, bir yılda çözülmez. Umarız devamı gelir. Alevilere dinini öğretecek kurumsal bir yapı yok. O yüzden 'ateist fakat Alevi'yim' diyenler ortalığı doldurdu ve onların dediğinin doğru olduğu sanılıyor. Umarım bu girişimle Aleviliği kurumsal düzeyde öğretecek bir organizasyon oluşturulur.

Cem Vakfı Dedeler Kurulu Üyesi ve Şeyh Mehemmet Ocağı Dedesi Mustafa Güvenç:

Atılacak adımlar Aleviler üzerindeki oyunların kesilmesine katkı sağlayacak. Yüzyıllardır tanınmayan cemevlerinin devlet otoritesince kabul edilmesi önemli bir başlangıç. Cemevlerinde bazı hizmetlerin yürütülebilmesi için dedelere maaş bağlanmalı. Osmanlı döneminde bu yapılıyordu. Maaş alan dede hem kendini geliştirir hem de daha iyi din hizmeti verir. Türkiye ve Avrupa'da bazı Alevi vakıfları, dernekleri var. Onlar farklı, taban farklı şeyler söylüyor. Gerçek Aleviliği öğretecek otorite kurum lazım.

Alevi yazar Celal Metin:

Açılımda samimi olunması durumunda iyi sonuçlar alınır. Ancak 'Alevi'yim diyen ama gerçekte ateist olan, Aleviliği Avrupalıların kulu yapmaya çalışan dernekler bu programın dışında tutulmalı.

Karacaahmet Sultan Dergahı Dedesi Muharrem Ercan:

Alevilerin sorunlarının çözümü yolunda yapılan her şey güzel. Bu sorunu ABD'ye, AB'ye bırakmadan hükümetimizle çözebiliriz. Açılım programında tüm Alevi-Bektaşiler arasında iyi bir konsensüs sağlanıp, hepsi bir araya getirilmeli, yoksa açılım topal kalır. Alevi-Bektaşilerin merkezi Hacıbektaş dergahı bakımsız; oraya da ilgi gösterilmeli. Maaş konusunda ise dedeler arasında sıkıntı yaşanabilir.

Bektaşi babası Şakir Keçeli:

Alevi-Bektaşilerin sorunlarının çözümünde en büyük görev Sünnilere düşüyor. Cemevlerini desteklemeleri lazım. Cemevi hiçbir zaman caminin rakibi de, seçeneği de değil. Cemevleri yasal statüye alınmalı, bu uygun bir formülle Diyanet üzerinden gerçekleştirilmeli. Cemevi eğitimi verilirse Alevilik disiplin altına girer.
 
Erdal Şen, Ahmet Dinç / ZAMAN - 30 Kasım 2008