Yezidilik(Ezidilik) genel itibari ile Güney Kürdistan'ta (Irak) yaşayan ve Kürt olan bir toplumdan oluşan din anlayışıdır. bir kisinin kürtlerin tabiri ile ezidi olabilmesi için önceden anne ve babasinin ezidi olmasi gerekiyor.

Ezidiler kendilerini Allah'a peygambersiz inan halk olarak niteliyor. Irak Sam Islam Devleti(ISID) ise Ezidilere inanislarindan dolayi zulüm yapiyor.

Yezidilik inanci, Kürtçe ile ezidik inanci nedir? Yezidiler nereden gelmektedir? Yezidi inancinin yogun oldugu bölgeler, Yezidilik nedir? Irak'ta ISID terör örgütünün hedefinde olan Yezidiler nasil bir inanca sahiptirler? Yapilan arastirmaya göre ortadogu inançlarindan en gizemlisi Yezidilik, Iste gizemli ve ilginç inançlariyla Yezidiler, Yezidilik inanci ve Ezidilik bu haberde sizinle...

ISID terör grubundan kaçan Yezidiler son olarak Türkiye'ye siginmisti. Inançlari geregi zulüm gören Yezidiler'in gizemli inançlarinin sir perdelerini araladik. Iste gizemli inanis Yezidilik...

Yezidiler, Hazredi Muhammed'in torunu Hazreti Hüseyin ve beraberindeki 72 kisinin Kerbela'da sehit edilmesi emrini veren Emevi Sultani Yezid'le iliskilendirilmelerine karsi çikiyor. AA muhabirinin tarihi ve dini kaynaklardan derledigi bilgilere göre geçmiste bazi tarihçiler, Yezidi inancinin olusumunu Emevi Sultani Yezid bin Muaviye'ye bagliyor. Yezidiler hakkinda bilgi sahibi olmayanlar da Yezidilerin, sultan Yezid'in takipçisi oldugunu sanabiliyor.

Ancak Yezidiler, bu iddiayi reddediyor. Yezidiler, yol göstericileri olarak kabul ettikleri "Yezid bin Ezidiyan" ile Emevi sultani "Yezid bin Muaviye" arasinda isim benzerligi disinda baska bir ortak nokta olmadigini dile getiriyor. Yezidiler, Muaviye'nin oglu "Yezid"in pesinden gitmediklerini, kendilerini, "Allah'a peygambersiz inanan halk" anlamina gelen "Ezdai" olarak adlandirdiklarini ifade ediyor.

Türkçe, Arapça ve Ingilizce'de "Yezidi", Kürtçe'de "Ezidi"

Irak'taki Kürtler arasinda "Ezidi" olarak adlandirilan toplum için Türkçe, Arapça ve Ingilizce'de, "Yezidi" ifadesi kullaniliyor. Terminolojik olarak "Ezidi'nin kelime anlami, "Azda/Allah'in yarattigi kisilik" demek. Kürtçe'de, Allah'in diger bir ismi ise "Yezdan"dir. Bazi tarihçilere göre "Yezidi" kelimesi, Zerdüstlükteki "Yezata" kelimesinden geliyor.

Seytana taptiklari iddiasi

Yezidilikte, Yahudi, Hristiyanlik ve Islam'da yoldan çiktigi ve kötülügün simgesi olduguna inanilan Iblis adli melegin kutsal ve iyi bir melek olduguna inaniliyor. Yezidiler, "Tanri tarafindan seçilmis" bir halk olduklarina inaniyor ve birçogu Seyh Adi'nin vahiy aldigini kabul ediyor. Melek Tavus'u ise "seytan" olarak degil, Azda'nin (Allah'in) dogruyu yanlisi göstermek için gönderdigi bir elçi olarak görüyorlar. Bu yüzden "seytan" adini hiç kullanmiyorlar. Kendilerinin, "seytana tapanlar" olarak anilmasini da reddediyorlar. Onlar için Melek Tavus, (atesten olma seytan) yedi melegin en yücesi.

Yezidilik inancina göre Tanri Azda tarafindan yaratilan ve kendisine evreni ve insanlari yaratma görevi verilen yari melek yari tanri olan Melek-i Tavus, insanlari yarattiktan sonra kendi yarattigi insanlar önünde egilmemis ancak bu Tanri Azda tarafindan farkli yorumlanarak kibirli oldugu sanilmisti.

Ortadogu'nun gizemli dinlerinden

Yezidiligin bir "sir" dini olmasi ve Yezidiligi yaymanin yasak olusu nedeniyle inanis hakkinda insanlar çok fazla bilgiye sahip degil. Misyonerlige kapali olan Yezidilikte, cemaat disindaki kisilere dini bilgi verilmiyor.

Bazi tarihçiler, Yezidilerin, Islam dinini yeterince bilmemesi nedeniyle eski inançlari Zerdüstlük ve bölgede mevcut olan Hristiyanlik dininden etkilenerek karma ve eklektik bir din ortaya çikardiklarini savunuyor.

Kurucusu bilinmiyor

Kurucusu bilinmeyen Yezidiligin, kökeninin Lübnanli Seyh Adi bin Musafir'e dayandigi rivayet ediliyor. Emevi hanedani soyundan oldugu belirtilen Seyh Adi, Bagdat'ta meshur Islam alimi Imam Gazali'den ders almis bir sufi olarak biliniyor. Daha sonra Irak'taki Sincar (Sengal) bölgesine yerlesen Seyh Adi'nin, Lales Vadisi'nde 1162'de öldügü ifade ediliyor.

Yezidiligin "Mushaf-i Res" ve "Kitab-i Cilve" adli 2 kutsal kitabi bulunuyor. Bu kitaplarda tek tanri inanci vurgulanmakla birlikte peygamberlik inanci bulunmuyor. Yezidilikte ilahi dinlerde oldugu gibi peygamberlik sistemi yok. Inanca göre Tanri, insanlara elçi göndermeksizin dogrudan bilgi verebilir ve isterse onlari dogru yola sevk edebilir.

Baska dine geçmek en büyük günah

Bazi tarihi ve dini kaynaklara göre Yezidilik, ates, günes ve suyun kutsal sayildigi bir inanç sekli. Bu inançta sonradan Yezidi olunmuyor. Bir Yezidi'nin baska bir dine geçmesi ise en büyük günah olarak kabul ediliyor. Dini ritüeller sözlü bir sekilde nesilden nesile aktariliyor. Yezidilikte sözlü edebiyat, Kürtçe'nin Kurmanci lehçesinde kendini koruyor.

Yezidiler, Sabah, ögle ve aksam olmak üzere günde üç defa dualar okuyor. Bunun disinda her yil nisan ayinin ikinci haftasinda baslayan "Kirmizi Çarsamba" bayramindan önce üç günlük oruç tutuluyor. Oruçluyken Müslümanlar gibi bir sey yemiyorlar. Diger dinler gibi ibadethaneleri olmayan Yezidiler, sadece ruhani din adamlarinin türbesini ziyaret ediyor. Türbelerde çira yakilip, dualar ediliyor.

Kutsal tapinaklari Lales'te

Yezidilerin kutsal tapinaklari Irak'in Duhok ilinin Seyhan ilçesindeki Lales Vadisi'nde bulunuyor. Her yil nisan ayinda, farkli ülkelerden hac niyetine buraya gelen Yezidiler, Seyh Adi'nin türbesini ziyaret ediyor. Yezidiler, buradaki "beyaz Çesme"de yikaniyor. Yeni dogan çocuklarin da mutlaka bu çesmede yikanmasi ve daha sonra sünnet edilmesi gerekiyor. Eger bir Yezidi sünnet olmadan ölse bile cenazesi defin edilmeden sünnet edilmesi gerekiyor.

Baska din mensubuyla evlenmek yasak

Yezidiler diger bazi Kürt ve Ortadogu toplumlari gibi asiretlerden olusuyor. Yezidiler arasindaki toplumsal örgütlenme de Hindistan'daki kast sistemine benzerlik gösteriyor. Bu sisteme göre toplum seyh, pir ve müritler olmak üzere üç kesimden olusuyor. Bu üç kesim arasinda evlilik dini olarak kabul edilmiyor. Yezidilerin, baska din mensuplariyla evlenmesi de yasak. Bir Müslüman gençle evlenen Yezidi kizi Dua, 2007'de ailesi tarafindan öldürülmüstü. Bu din misyonerlige de kapali. Farkli bir dine tabi olan bir kimse, daha sonra Yezidilige geçemez ve bu dine ait oldugunu iddia edemez.

Dünyadaki Yezidi nüfusu

Etnik olarak Kürt olan ve Kürtçe'nin Kurmanci lehçesini konusan Yezidiler, inançlari nedeniyle sürekli tehditlere maruz kaliyorlar. Bu nedenle birçok Yezidi, Irak'i zaman içinde terkederek baska ülkelere sigindi. Ancak yogun göçe ragmen dünyada Yezidi nüfusunun en yogun oldugu ülke Irak olarak biliniyor. Buradaki nüfuslarinin 500 bin oldugu belirtiliyor. Agirlikli olarak Musul'un Seyhan, Hamdaniye, Sincar (Sengal) ilçeleriyle Duhok merkezi ile çevresindeki köylerde yasiyorlar. Türkiye'de ise Batman, Diyarbakir, Gaziantep, Mardin ve Sanliurfa illerinde ikamet ediyorlar. Yezidilerin bir kismi da Almanya, Fransa, Belçika ve diger Avrupa ülkelerinde yasiyor. Dünya Yezidi nüfusunun 800 bin oldugu tahmin ediliyor.