Aleviler ve Alevilik tartışması

Gerek sermaye basını gerekse AKP başta olmak üzere çeşitli siyasi çevrelerde en çok karıştırılan şey, Alevilerin inanç özgürlüğü sorunu ile Aleviliğin ne olduğu tartışmasıdır.

Geçmişte de çeşitli sol gruplar, Aleviliğin solculuk, hatta sosyalizmle yakınlığını iddia ederek, Alevilikle Sünniliği, Aleviliğin bir eğilim ile ötekini, hatta diğer din ve mezhepleri kıyaslamışlardı. Ya da tersten çeşitli sağcı güç odakları, Aleviliğin içeriği ile Sünni İslam inancına aykırı yönlerini öne çıkararak, Aleviliğin İslamla ilgisi olmadığını; Alevilerin “din düşmanı”, olduklarını öne sürüp, Alevi-Sünni çatışmasını kışkırtan kampanyalar düzenlemişlerdi. Maraş, Çorum, Sivas, Malatya ve Alevilerle Sünnilerin bir arada ve iç içe yaşadıkları daha pek çok bölgede “Alevi-Sünni çatışması” çıkarmışlar, katliamlar düzenlemişlerdir. Zamanla bunların gerçek bir mezhep çatışması olmayıp, kontrgerillanın ülke içinde yaratmak istediği zorbalık rejimlerinin bahanesi olan provokasyonlar olduğu ortaya çıkmıştır. Bu provokasyonlarda bu ayırımların kışkırtılması, en gerici şoven milliyetçi ve aşırı dinci odakların maşa olarak kullanıldığını ortaya çıkarmıştır.

ALEVİLİĞE YENİ TARİH YAZMA GAYRETLERİ

Ancak bugün AKP’nin Diyanet İşleri Başkanlığı üstünden gündeme getirdiği; Aleviliğe yeni bir tarih yazma, onun kültürel değerlerini ortay çıkararak İslamdaki ana referanslara bağlama gayretleri; açıkça Aleviliği yeniden tanımlamaya yönelmesi, sadece Alevi-Sünni ayrımını değil Aleviler içindeki çeşitli ayırımları; tarihte kalan farklılıkları, yeniden birbirine karşı kışkırtan gelişmelere yol vermiştir.

AKP’nin Hızırpaşa Operasyonu, Aleviliği İslamın referansları bakımından içerik olarak tartışıp, “iyi Alevilik”-“kötü Alevilik” tartışmasını da beraberinde getirmiştir.

Devletle uzlaşıp Diyanet’ten pay almak isteyen, dedelere maaş bağlanmasını ve Aleviliğin bir devlet mezhebi olmasını savunanlara “iyi Aleviler” sıfatı veren AKP ve sağcı-dinci ulema; Türk-İslam sentezcileri, Alevi Bektaşi Federasyonu etrafında örgütlenen ve Aleviliği bir kültür hareketi olarak tanımlayan, Alevilerin inanç özgürlüğünü savunan ve gerçek laisizmi savunan Alevileri ise ateist, Marksist, Alevilikle ilgisi olmayan çevreler olarak göstermektedir.

***

TUNCELİLİ ALEVİLER AKP’NİN AÇILIMINI SAMİMİ BULMADILAR

Tunceli’de Cemevi Basın Sözcüsü Celal Açıkgöz, bu açılımı AKP’nin değil devletin bir açılımı olarak gördüğünü ifade ederek, “Bu, devletin Alevilere inanç bazında bir sunumudur. AKP dışında bir partinin iktidarda olması durumunda bu süreç daha hızlı yürürdü” dedi. CHP ve Aleviler arasındaki bağı da değerlendiren Açıkgöz, Alevilere yönelik katliamların, CHP’nin Alevilerden ciddi destekler aldığı dönemlerde geliştiğini söyledi. Açıkgöz, Alevi dedelerine maaş bağlanması taraftarı olmadığını da belirterek, bu konuda cemevleri ile ilişkiye geçilmesi gerektiğini ifade etti.

Alevi Dedesi Nesimi Öz ise AKP’nin Alevi açılımını samimi bulmadığını, bunun yerel seçim öncesi gelişen bir hamle olduğunu belirterek, dedelere maaşlı kadro verilmesinden yana olmadığını, maaş bağlanması durumunda Alevi kültürünün özelliklerini yitireceğini dile getirdi. Öz, Alevilerin tutunacak dalları olmadığı için CHP’yi tercih ettiğini ifade ederek, “Aleviler Türkiye’de hak ve adalete en saygılı insanlardır, ancak devlet cömertçe davranmıyor” dedi.

HAKLARIMIZ İÇİN MÜCADELE EDECEĞİZ

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Varto Şube Başkanı Burhan Kaya, geçmiş dönemde pazarlık masasında hak elde edenlerin, özellikle sağ partilerden Çiller döneminde DYP, MHP ve Genç Parti’den teşvik ve ödenek aldıklarını savundu.

Alevilere yönelik asimilasyona değinen Kaya, “Birilerinin anlaması lazım ki, rızasız alınan hak haramdır; AKP öncelikle Alevilerin vergilerinden aldığı ve aktardığı bu payın ne kadar helal olduğunu sorgulasın, ondan sonra bizler hakkında konuşma cesaretini göstersin” diye konuştu. Haklarını savunacaklarını anlatan Kaya, bunu da emek ve demokrasi güçleri ile birlikte yapacaklarını kaydetti.

KAPIMIZ HERKESE AÇIK

Gazi Kültür Vakfı Başkanı Hıdır Elmas, AKP’nin yaptığı Alevi açılımının yerel seçimler öncesine denk geldiğini belirterek, “Alevilerin talepleri seçimden seçime değil. Her zaman dile getirilmesi gerekir. Artık taleplerimizin seçimlerde hatırlanmasını değil, her zaman hatırlanması istiyoruz” dedi. Cemevlerinin camilere alternatif gibi gösterilmek istendiğini hatırlatan Elmas, bunun doğru olmadığını yineleyerek, “Biz diyoruz ki, olaya ben değil biz olarak baksınlar. Eğer ben olarak bakacaksan bu bireysel olur. Ama biz olarak bakılırsa, bu toplumu kucaklar. Onun için diyoruz: Ben değil biz olarak baksınlar. Bizim kapımız herkese açık” dedi.

YARIN: AKP’nin Hızır Paşa operasyonu

Hazırlayanlar: Sultan Özer - Şerif Karataş / EVRENSEL - 11 Mart 2009