AİHM Aleviligi Din Gördü

Nüfus cüzdanlarının din hanesine "alevi" yazılmaması din özgürlüğünün ihlali"
 
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), nüfus cüzdanının din hanesinde "Alevi" yazılmamasının din ve vicdan özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti. AİHM, kimliğe Kürtçe isim yazılırken Türk alfabesinde olmayan harflerin kullanılmaması konusunda ise Türkiye'yi haklı buldu.

Sinan Işık isimli Alevi vatandaş, 2004 yılında nüfus cüzdanının din hanesine "İslam" yerine "Alevi" yazdırmak istedi, ancak bu talebi reddedildi. Bunun üzerine Işık, Türkiye'yi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne şikayet etti.

AİHM, durumun din ve vicdan özgürlüğü, adil yargılanma hakkı ve ayrımcılığın yasaklanması ilkelerine aykırı olup olmadığını görüştü.

Durumun din ve vicdan özgürlüğü ihlali olduğuna karar veren mahkeme, "Din hanesi yazılacaksa, kişinin istediği gibi yazılmalı" hükmüne vardı.

Kürtçe isimlerin yazımı konusundaki davada ise, 2003'te kimlik başvurusu yapan ve isimleri Kürtçe harflerle yazılmayan 8 kişinin şikayeti birleştirildi.

AİHM, özel hayata saygı ve ayrımcılığın yasaklanması ilkelerinin ihlal edilip edilmediğini görüştü. Sonuçta, Türk alfabesi dışında karakter kullanımına izin vermeyen Türkiye haklı bulundu.

Eski AİHM Yargıcı Rıza Türmen ise kararın bağlayıcı olduğuna dikkat çekti, "Türkiye kararın gereğini yapmak zorunda" diye konuştu.

Haber50.com - 3 Şubat 2010

AİHM, ‘kimlikteki hanesini kaldırın’ dedi
 
AİHM, Alevi vatandaşın açtığı davada nüfus cüzdanından din ibaresinin kaldırılması gerektiğine karar verirken, 8 Kürt vatandaşın, alfabede yer almayan Q, W ve X harflerinin kullanılması davasını reddetti

AVRUPA İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’de nüfus cüzdanlarında din ibaresinin yer almasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 9. maddesine aykırı olduğuna hükmetti. Sinan Işık adlı vatandaşın 2005’te yaptığı başvuruyu dün karara bağlayan mahkeme, din ya da inancı ifşa etme özgürlüğünün olumsuz bir yönü olduğunu, kişinin din ve inancını açıklamak zorunda olmadığını belirtti.  Hükümetin, “2006 yılından sonraki uygulamayla, nüfus cüzdanlarında din belirtmenin zorunlu olmadığı” yönündeki savunmasını yeterli bulmayan AİHM, Işık’ın başvurusunda olduğu gibi, kişinin din ve inancıyla ilgili değerlendirmenin de devletin görevi olmadığı, bunun devletin tarafsızlık ilkesine aykırı sonuçlar doğuracağı görüşüne vardı. Başvuruda bulunan kişi, talepte bulunmadığı için maddi tazminata gerek görülmedi. Türkiye’de 2006 yılından sonra, kişilerin istemesi halinde din hanesi boş bırakılabiliyor. Işık, AİHM’ye yaptığı başvuruda, adil yargılanma ve ayrımcılığın yasaklanmasıyla ilgili maddelerin de ihlal edildiğini ileri sürmüştü.

Harf yasağı ihlal değil

AİHM, bir grup vatandaşın nüfus cüzdanlarındaki isimlerinde Türk alfabesi dışında harf kullanılması yönündeki talebini ise reddetti. Kürt kökenli 8 vatandaşın 2004 ve 2005 yıllarında yaptığı başvuruları ortaklaşa değerlendiren AİHM, “Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin aile ve özel yaşama saygıyla ilgili 8 ve ayrımcılığın yasaklanmasıyla ilgili 14. maddelerini ihlal etmediğine” hükmetti. AİHM’de dava açanlar, 2003 yılında Türkiye’de mahkemelere başvurarak, kimlik belgelerindeki isimlerinde Q, W ve X gibi harflerin kullanılabilmesini talep etmişti. Türk mahkemeleri, Türk alfabesinde yer almayan bu harflerin nüfuz cüzdanlarında kullanımını kabul etmemişti.

Bundan sonra ne olacak?

Türk hükümetinin karara 3 ay içinde itiraz etme ve AİHM’nin 17 yargıçlı büyük dairesine götürmek için başvuruda bulunma hakkı var. Ankara bu hakkını kullanmazsa karar kesinleşecek ve içtihat haline gelecek. Bu da Türkiye’nin nüfus cüzdanlarındaki din hanesini kaldırmasını veya alternatif çözümler üretmesini gerektirecek.

Sadece İsrail ve Lübnan kullanıyor

Nüfus cüzdanlarında din hanesi uygulaması AB ülkelerinde kullanılmıyor. Son olarak 2000’de Yunanistan hükümeti Brüksel’den gelen baskılar üzerine nüfis cüzdanlarından din hanesini kaldırdı. Din hanesi sadece İsrail ve Lübnan’daki nüfus cüzdanlarında yer alıyor. Geçen yıl Lübnan hükümeti de isteyenlere din hanesini boş bırakma hakkı tanıdı.

VATAN - DIŞ HABERLER - 3 Şubat 2010